شبکه‌های اجتماعی آری یا خیر؛ قادر باستانی پاسخ می‌دهد / ۱۲ /
فیلترینگ فقط پنهان‌کاری‌ها را زیاد می‌کند / فیلترینگ بهانه دست خارجی‌ها می‌دهد
فیلترینگ بی‌رویه غیر از نارضایتی، بهانه دست خارجی‌ها می‌دهد تا نظام را به نقض آزادی‌های شخصی و جریان آزاد اطلاعات متهم کنند / از یکطرف رییس‌جمهور از مردم برای حضور در شبکه‌های اجتماعی و تقویت «بلوک فارسی» دعوت می‌کند از طرف دیگر برای مسدودسازی و جلوگیری از افزایش سرعت اینترنت تلاش می‌شود.
قادر باستانی(نویسنده و مدرس علوم ارتباطات اجتماعی)، فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی را ناکارا دانست و گفت: فیلترینگ بی‌رویه، مردم و مخصوصاً جوانان را بی‌اعتماد می‌کند و راه برخورد علمی با این پدیده‌های جدید، مسدودسازی نیست.
باستانی به خبرنگار ایلنا گفت: برایم قابل درک نیست، چرا اصرار داریم راه رفته و به شکست منتهی شده را دوباره تکرار کنیم؟ مگر ممنوعیت ماهواره، ویدیو و خیلی از فناوری‌های دیگر، نتیجه مطلوب داشت که آن را باز دنبال می‌کنیم؟ ما باید بپذیریم، فناوری جدید، انسان را دربرابر خود مجبور به تسلیم می‌کند.
باستانی با بیان این مطلب که فناوری ارتباطی، ذات انکارناشدنی دارد و دائم در حال گسترش است، خاطرنشان کرد: باید دست از تکرار اشتباهات گذشته برداریم. اگر می‌خواهیم با محتوای نامناسب مقابله کنیم، راهش این است که به عرصه این‌گونه فناوری‌ها وارد شویم و با تولید محتوای بیشتر، با آنها مقابله محتوایی کنیم. به‌طور قطع و یقین، از نظر فنی امکان برخورد شکلی با آنها وجود ندارد و ما باید این فناوری‌ها را آزادتر کنیم تا مردم با تولید محتوای بیشتر، بتوانند جایگاهی برای فرهنگ اسلامی و ملی تدارک ببینند.
وی افزود: اینکه کسی در جایی، محتوای مجرمانه در یک شبکه اجتماعی می‌گذارد، نمی‌تواند دلیل کافی برای مسدودکردن آن باشد؛ چون اولاً حجم چنین مطالبی دربرابر صدها هزار مطلب مفید، علمی، انقلابی و دینی بسیارکم و بی‌مقدار است و از طرف دیگر امکان برخورد قانونی با تولیدکنندگان چنین محتواهایی وجود دارد، ضمن اینکه در صورت مسدودسازی، تعداد بسیار زیاد تولیدکنندگان محتوای خوب و مثبت، به شدت کاهش می‌یابد و عملاً یک میدان وسیع به تولیدکنندگان محتوای مجرمانه واگذار می‌شود که منطبق با مصالح ملی نیست.
این استاد دانشگاه، وجود برخورد دوگانه با مقوله اینترنت و فناوری‌های نو را نامناسب دانست و تاکید کرد: از یک طرف رییس‌جمهور که با رای اکثریت ملت، مسئولیت قوه مجریه و همچنین اجرای قانون اساسی را عهده‌دار شده است، از مردم برای حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی و تقویت «بلوک فارسی» دعوت می‌کند و از وزارت ارتباطات می‌خواهد پهنای باند و سرعت اینترنت را افزایش دهد و از طرف دیگر، تلاش برای مسدودسازی و جلوگیری از افزایش سرعت اینترنت مشاهده می‌شود. چنین برخورد دوگانه، اعتماد ملی را تضعیف می‌کند. بهتر است این موضوعات کلان، در جاهایی مثل شورای عالی امنیت ملی بحثو بررسی شود و نظام یک موضع واحد در قبال مساله داشته باشد.
وی اضافه کرد: ما معتقدیم که صاحب فرهنگی ارزشمند هستیم و فرهنگ ما سازگارترین فرهنگ با فطرت انسانی است و این فرهنگ غنی، راه سعادت دنیوی و اُخروی و خوشبختی را به بهترین وجه معرفی کرده است. از طرف دیگر، دنیای امروز تشنه معنویت است. معنویتی که ما خود را پرچمدار آن می‌دانیم. بنابراین در فضای مجازی و در میان انبوه انسان‌های جست‌وجوگر حاضر در شبکه‌های اجتماعی، حرف‌های زیادی برای گفتن داریم. فرهنگ منطبق با فطرت معارف اهل بیت(ع)، جذابیت‌های فوق‌العاده‌ای برای جذب روح تشنه میلیون‌ها انسان علاقه‌مند دارد، بنابراین لازم است حساب ویژه‌ای برای حضور مؤثر در این شبکه‌ها باز کنیم.
این پژوهشگر افزود: در شبکه‌های اجتماعی، انسان‌ها مستقیماً یکدیگر را مورد خطاب قرار می‌دهند. این ویژگی به تمرکززدایی از جامعه مدد می‌رساند و از سویی به تعامل آگاهانه مردم با محیط اطراف می‌انجامد. در این وضعیت، بازیگران عرصه اجتماعی در اتاق شیشه‌ای قرار می‌گیرند و رفتار و کنش‌شان، از چشم شهروندان دور نمی‌ماند. در این شرایط آنهایی ماندگارند که با این عرصه جدید تعامل داشته باشند.
باستانی اظهار داشت: جلوگیری از دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی، بی‌فایده و مضر است. راه‌حل منطقی آن است که مردم و نخبگان فرهنگی جامعه، خود را به پشتوانه معارف و فرهنگ والایمان، در مصاف تعاملات جهانی قرار دهند. امروز همه آنهایی که دغدغه انقلاب و ارزش‌ها را دارند، باید با احساس مسئولیت، به طور موثر در عرصه‌های تازه ارتباطی حضور پیدا کنند و با تمام توان و بهره‌گرفتن از ظرفیت‌های موجود کشور، در پی تأثیرگذاری بیشتر در فرهنگ جهانی باشند.
وی تصریح کرد: تنگ‌تر کردن حلقه فیلترینگ، تنها باعثمی‌شود جوانان با پنهان‌کاری درصدد یافتن راه‌هایی برای خلاصی از آن باشند یا عده‌ای پیدا شوند که از این طریق به دنبال کسب درآمد باشند. اگر خواستار حل این مشکل هستیم، باید فرهنگ استفاده از این ابزار ارتباطی مدرن را در کشور ایجاد کنیم. فیلترینگ بی‌رویه، به غیر از ایجاد نارضایتی، بهانه‌ای هم به دست کشورهای خارجی و برخی مجامع بین‌المللی می‌دهد تا نظام اسلامی را به نقض آزادی‌های شخصی و جریان آزاد اطلاعات متهم کنند.
باستانی در پایان گفت: اگر شیوه اعمال فیلترینگ، هوشمندانه‌تر و دقیق‌تر باشد و تنها حوزه‌هایی مانند مسائل اخلاقی، جرائم رایانه ای، مسائل امنیت ملی و تروریسم را شامل شود، همه از آن پشتیبانی می‌کنند، اما مسدودسازی فله‌ای، صرفاً فضای بی‌اعتمادی را گسترش می‌دهد و مضرات آن بیشتر از منافع خواهد بود.
