بعد از دو هزار سال تاریخ تمدن به جایی رسیده‌ایم که می‌پرسیم آیا جامعه به تئاتر نیاز دارد؟/ نهاد قدرت در کشور نسب به حیات احساسات بی‌تفاوت بوده/ ایجاد شهروند جدید برای تشکیل جهان جدید یک ضرورت است/ چه اصراری است که مسئولان به دیدن تئاتر بیایند؟
سعید اسدی، امین میری، سیدمحمدعلی ابطحی، امید طاهری و علی جعفری پیرامون این پرسش صحبت کردند که آیا در شرایط کنونی جامعه به تئاتر نیازمند است؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، دوازدهمین برنامه «دراماتیک» رادیو نوفل به تهیه‌کنندگی میثم عبدی و اجرای علی جعفری فوتمی در شنبه ۸ خرداد ماه ساعت ۱۹ الی ۲۱ با حضور امید طاهری (منتقد و کارشناس تئاتر)، سید محمد علی ابطحی (نویسنده و پژوهشگر دینی)، سعید اسدی (پژوهشگر و استاد دانشگاه) و امین میری (بازیگر و کارگردان تئاتر) و با موضوع «آیا جامعه به تئاتر نیازمند است؟» برگزار شد.
در ابتدای این برنامه «سعید اسدی» با تاکید بر این که ایجاد شهروند جدید برای تشکیل جهان جدید یک ضرورت است، گفت: ما بدون ایجاد شهروندی جدید با تفکرات جدید، نمی‌توانیم جامعه‌ای جدید را تشکیل دهیم.
او ادامه داد: یک جامعه برای تحول به فرهنگ نیاز دارد و یکی از مهم‌ترین عناصر آن تئاتر است. عرصه‌ای که در برابر آن رقبای بسیاری قرار گرفته‌اند.
«امین میری» هم در ادامه این برنامه، گفت: برای من این سوال وجود دارد که آیا حقیقتا متولیان تئاتر این برنامه را می‌بینند و می‌شنوند؟ و اگر بشنوند برای آنها مهم است که آیا تئاتر، نیاز جامعه است؟
او با اشاره به اینکه وزرای فرهنگ در هیچ دوره‌ای این پرسش مهم را از خود نپرسیده‌اند، گفت: وقتی تئاتر برای متولیان آن اهمیت نداشته باشد، چطور می‌توان اهمیت آن را برای جامعه مشخص کرد؟
این کارگردان تئاتر با بیان اینکه سال‌های زیادی است که شعارهای بسیاری داده می‌شود، گفت: متاسفانه هیچ‌گاه این شعارها عملی نشده است. امروز با این قیمت‌های نجومی بلیت تئاتر چگونه می‌توان از یک خانواده انتظار داشت که برای دیدن نمایش به سالن‌ها بیایند؟
میری با طرح این پرسش که در این سال‌ها، اصلا چند وزیر یا رییس جمهور برای دیدن تئاتر به سالن‌های نمایش آمده‌اند؟ گفت: وقتی تئاتر برای افرادِ مسئول این جامعه ارزشی ندارد، چطور می‌توان از مردم انتظار دیدن تئاتر را داشت؟
«سیدمحمدعلی ابطحی» هم در ادامه این برنامه، گفت: نباید این انتظار را داشته باشیم که تئاتر مورد استقبال عموم قرار بگیرد؛ چراکه در طول تاریخ هم این گونه نبوده است.
او با بیان اینکه از گذشته، تئاتر برای جامعه فرهیخته اجرا می‌شد و نباید انتظار را به جای دیگری برد، گفت: این یک حقیقت است که باید زمینه ذهنی برای فهم تئاتر در یک جامعه وجود داشته باشد. در واقع جامعه فرهیخته که اهل تئاتر هستند مخاطب این رسانه‌اند و اصلا چه اصراری است که مسئولین برای دیدن تئاتر بیایند؟
ابطحی در پایان صحبت‌هایش تصریح کرد: در واقع آنها با حضور تشریفاتی خود در سالن‌های تئاتر، اتفاقا خود تبدیل به مانعی برای اجرای تئاتر می‌شوند.
«امید طاهری» نیز با پاسخ به این سوال که آیا تئاتر برای جامعه ضرورت دارد یا خیر؟ عنوان کرد: این جمله به ظاهر یک پرسش ساده است اما وقتی در نظر بگیریم که بعد از بیش از دو هزار سال تاریخ تمدن به جایی رسیده‌ایم که می‌پرسیم آیا جامعه به تئاتر نیاز دارد؟ یک شرمساری بزرگ برای همه ما و خصوصا نهادهای فرهنگی و در کل نهاد قدرت محسوب می‌شود.
او ادامه داد: پرسیدن این سوال برای کشوری که روی ویرانه‌های کهن‌ترین تمدن‌های تاریخ بنا شده و در عصر حاضر، داعیه انقلاب فرهنگی دارد، جز سرافکندگی چیزی ندارد.
این منتقد و کارشناس تئاتر خاطرنشان کرد: آیا این نشانگر آن نیست که نهاد قدرت در کشور ما نسب به حیات احساسات (به تعبیر سوزان لنگر) جامعه، کاملا بی‌تفاوت و بی‌برنامه بوده؟! تا جایی که هنرمندان تئاترش چنان سرخورده شده‌اند که می‌پرسند آیا جامعه به تئاتر نیاز دارد؟!
طاهری با تاکید بر اینکه «جامعه یک وجود زنده، دارای ابعاد گوناگونی ازحیات و دارای نیازهای متعدد است؛ جامعه خودش نیازهای خود را بیان می‌کند.» گفت: در یک ساختار حکومتی و دولتی سالم، هیچ کس ارباب و آقا بالاسر جامعه نیست که تصور کند حق دارد و می‌تواند برای انبوهی از انسان‌ها تصمیم بگیرد.
او با اشاره به اینکه «در یک ساختار دولتی سالم، همه چیز از جامعه آغاز می‌شود و شکل می‌گیرد؛ حتی خود دولت.» گفت: بنابراین دولتمردان صرفا مسئول هستند که توجه کنند به نیازهای مردم و تلاش کنند تا آن نیازها را برآورده سازند نه اینکه تصمیم بگیرند که مردم چه چیزی باید بخواهند و چه چیزی نباید!
طاهری ادامه داد: حالا اگر بخواهیم فکر کنیم که جامعه به تئاتر نیاز دارد؟ باید بگوییم به همان اندازه که جامعه به زبان نیاز دارد و چه بسا بیش از آن. زبان یک نظام ارتباطی است. اما بشر برای زندگی به نظام های ارتباطی دیگر نیز نیازمند است. تئاتر و سایر هنرها هم نظام‌های ارتباطی هستند که محدودیت‌های زبان را ندارند و قادرند عرصه‌های دیگری از حیات بشر را پاسخگو باشند. به همین دلیل است که سوزان لنگر، هنرها را برای حیات احساسات بشر، ضروری می‌داند.
او در پایان خاطرنشان کرد: حیات احساسات همان بخش از زیست ما انسان‌هاست که متاسفانه در جوامع به ظاهر، رو به توسعه‌ای چون ما، نادیده انگاشته می‌شود و تبعات آن، ناهنجاری‌های متعدد فردی و اجتماعی و در نهایت ویرانی همه ارزش‌های انسانی است.
«علی جعفری» کارشناس و مجری برنامه دراماتیک هم در ادامه این برنامه، گفت: در یک سال گذشته و متعاقب شیوع کرونا که منجر به تعطیلی اغلب فعالیت‌های فرهنگی_هنری، از جمله تئاتر شده است، وقتی فعالان حوزه تئاتر و کارشناسان فرهنگی از ضرورت حمایت از تئاتر و هنرمندان هنرهای نمایشی سخن گفته و از تعطیلی تئاترها گلایه کرده‌اند، بارها با سوال‌هایی از این دست مواجه شده‌اند که مگر خون هنرمندان تئاتر از بقیه رنگین‌تر است و اصولا درحالی که بسیاری از مشاغل به خاطر کرونا متضرر شده‌اند چرا باید تئاتری‌ها را تافته جدابافته‌ای دانست؟
او ادامه داد: گذشته از تمام این مسائل که مطرح شد، این سوال مهم هم به وجود می‌آید که درحالی که جامعه با انواع و اقسام مشکلات و نابسامانی‌ها درگیر است اصلا چه نیازی به تئاتر احساس می‌شود؟
این منتقد تئاتر گفت: به نظر می‌رسد حالا ما در شرایطی هستیم که باید به این سوال مهم پاسخ بدهیم. اینکه جامعه ایرانی چه نیازی به تئاتر دارد؟ آیا برای تئاتر می‌توان چیزی فراتر از وسیله‌ای برای گذران اوقات فراغت عده‌ای و در ارتباط ساختاری و سیستماتیک با لایه‌های مختلف جامعه، کارکردهای اجتماعی، تربیتی و حتی سیاسی تعریف کرد؟
جعفری در پایان توضیح داد: ما در این برنامه سعی می‌کنیم پاسخی کارکردی برای امری به ظاهر بدیهی بیابیم. اینکه اگر به نظرمان تئاتر در رابطه مستقیم و معنادار با جامعه پیرامون خود قرار دارد چه دلایلی برای این ارتباط می‌توان برشمرد.
برنامه «دراماتیک رادیو نوفل» هر شنبه به صورت زنده از عمارت نوفل لوشاتو از ساعت ۱۹ الی ۲۱ از درگاه اینستاگرام به صورت زنده برای مخاطبین پخش می‌شود.
