سوداگران گنج به جان سنگ نگاره ساسانی «سراب بهرام» افتادند

به گزارش خبرنگار ایلنا، سیاوش آریا (کنشگر و فعال میراث‌فرهنگی) با اشاره به آنکه سوداگران اموال تاریخی و فرهنگی در زمانی ناروشن به بهانه‌های پوچ و خیال انگیز یافتن گنج که هیچ وجود خارجی در میان سنگ و کوه ندارد، در نزدیکی و چند متری سنگ نگاره ساسانی نامدار به سراب بهرام در شهر نورآباد پارس و در دامان کوه با پتک سنگ‌ها را شکسته و خرده سنگ‌ها را بر روی زمین رها کرده‌اند، گفت: زمان تعرض به عرصه سنگ نگاره سراب بهرام روشن نیست، تنها می‌توان از روی خرده سنگ‌ها فهمید که به گمان فراوان به تازگی رخ داده است. 

او تاکید کرد: آنچه روشن است آن است که در بازدیدی که سال گذشته از این سنگ نگاره داشتم با چنین صحنه‌ای روبه رو نبودم و این آسیب مربوط به همین چند ماه گذشته است.

به گفته آریا، سوراخ‌های پدیدار شده بر روی این سنگ نگاره ارزشمند در جای جای آن دیده می‌شود. این درحالیست که هنوز این مجموعه مورد مطالعات باستان شناسان قرار نگرفته و حتا حریم و عرصه آن نیز روشن نشده است. آسیب‌های وارد شده به همراه عوامل طبیعی و بیولوژیکی (گُل‌سنگ‌ها) که با گذشت زمان پدیدار شده، بیشتر بخش‌ها به ویژه چهره افراد تراشیده شده در این سنگ نگاره را نازیبا و زشت کرده است؛ به گونه‌ای که دیگر هویت آنان آشکار نیست. رخنه روز افزون گل سنگ ها سبب بوجود آمدن ترک و شکاف‌هایی در درون سنگ نگاره سراب بهرام شده و آسیب‌های برگشت ناپذیری را برجای گذاشته است.

حسین فیضی (دانشجوی دکتری  باستان‌شناسی دانشگاه مازندران) نیز با اشاره به بازدید میدانی که چندی پیش از نقش برجسته بهرام دوم داشت، به ایلنا گفت: بر اساس شواهد عینی می‌توان گفت خطرات بسیاری یکی از مهم‌ترین نقش برجسته‌های ایران را تهدید می‌کند، و هیچ اقدام حفاظتی متناسب با اهمیت این نگاره انجام نمی‌شود. 

عکس‌ها: محمدعلی مصلی‌نژاد

به گفته او، خرابکاران (وندال‌ها) در حالی که با پتک  به جان سنگهای اطراف کادر نقش برجسته افتاده‌اند که خبری از حضور یگان حفاظت وزات میراث‌فرهنگی نیست.

این باستان‌شناس در توضیح تاریخچه این سنگ نگاره گفت: نگاره صخره‌ای بهرام دوم در دهکده سراب_بهرام در سه کیلومتری نورآباد ممسنی قرار دارد. این اثر در ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ به شماره ۲۷۸ به ثبت ملی رسیده است. کلیات این نگاره بیانگر حضور درباریان در کنار پنجمین شاهنشاه ساسانیان، بهرام دوم است. بهرام دوم بر تختی نشسته و به صورت تمام‌رخ از روبه‌رو به تصویر درآمده، تاج بر سر او کاملا با تاج‌های او روی سکه‌هایش مطابقت دارد. تاج او در نگاره متشکل از دو بال پرنده شکاری نماد ایزد بهرام (ورثرغنه) ایزد پیروزی در آیین زرتشتی است که گوی بزرگی روی دو بال دارد.

او ادامه داد: در این نگاره و در سمت چپ شاهنشاه ساسانی شمایل دو شخص حجاری شده‌. نفر اول کاملا آشنا و به‌خاطر علامت قیچی بر کلاهش مشخص است که باید موبد مخوف کرتیر (کردیر) حافظ روح و روان بهرام دوم باشد. نفر دوم بر اساس علامت ویژه بر کلاهش بایر پاپک بیدخش است، او در آن دوره بیدخش زمان بهرام و بعد از شاهنشاه و موبد کرتیر قدرتمندترین شخص دربار ساسانیان بوده. سمت راست شاهنشاه شمایل دو شخص دیگر حجاری شده، که تعیین هویت آنها به دلیل نبود علامت ویژه‌ای بر کلاه‌شان به صورت قطعی مقدور نیست، اما می‌توان حدس زد که شاید یکی از آن دو نفر وهونم و دیگری اردشیرقارن از هواخواهان بهرام دوم باشد. امید است مسئولان اقدامی جدی برای حفاظت این اثر انجام دهند.