یادداشتی از یک فعال میراث‌فرهنگی؛
«بوعلی» اسیر اداره‌ها
حسین زندی (فعال و دوستدار میراث‌فرهنگی) در یادداشتی به اهمیت توجه به نامگذاری روزی به نام ابن سینا و لزوم توجه به کاربری بناهای پیرامون مقبره او در همدان پرداخت.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یکم شهریور به نام پزشک و بزرگداشت ابن سینا، حکیم و پزشک نامدار ایرانی نامگذاری شده است. چندسالی است، روز همدان نیز براساس روز پزشک نامگذاری شده و در تقویم رسمی جای گرفته است.
از یک دهه پیش روز پزشک را با روز همدان گره زدند که اساس این تقارن هم وجود آرامگاه بوعلی سینا در همدان است؛ البته تمامی شهرهای بزرگ و مراکز استان‌ها روزی را با مشخصاتی خاص به نام خود دارند که در همدان هم این روز با یکم شهریور و روز بزرگداشت بوعلی سینا مصادف است.
از اوایل دهه نود و سال ۹۲ ازسوی فعالان اجتماعی در تشکل‌های مدنی این پیشنهاد مطرح شد که چون روز همدان صرفا شهر همدان را دربرمی‌گیرد، بهتر است این امکان را به تمام شهرستان‌های استان تعمیم داد و «هفته فرهنگی همدان» مطرح شد.
برای برگزاری این هفته رویدادهای مهمی از یک تا هفت شهریور تعریف و برنامه‌هایی را برگزار کردیم و خوشبختانه از سال ۹۲ به بعد موضوع هفته فرهنگی همدان تا حدودی در این استان جا افتاده است.
در سالهای گذشته همواره این آیین بزرگداشت به صورت هفته‌ای برگزار شده است که متاسفانه شیوع و همه‌گیری کرونا موجب برهم خوردن مراسم به صورت حضوری شد و این آیین را به سمت مراسم مجازی و غیرحضوری برد.
روز همدان را پیش‌تر مدیران برگزار می‌کردند، یعنی یک برنامه کاملا رسمی در آرمگاه بوعلی بود که در آن عمدتا افرادی چون رئیس دانشگاه علوم پزشکی، استانداری، شهرداری و… حضور داشتند و یک جشن فارغ‌التحصیلی برای تعدادی از دانشجویان برگزار می‌شد. اما این موضوع با دوستان فعال میراث فرهنگی مطرح و قرار بر این شد که این مراسم از شکل رسمی و دولتی فاصله بگیرد و تا حدی مردمی‌تر برگزار شود؛ انجمن ایرانشناسی کهن دژ در سال ۹۲ آغازگر این رویداد بود و در همان سال در مدرسه کشاورزی همدان جشنی با حضور پرویز ذکایی (نویسنده و محقق همدانی که بیش از ۴۰۰ عنوان اثر از وی طبع و نشر شده) برگزار شد.
در سالهای بعد نیز این روند ادامه پیدا کرد و همه‌ساله برنامه‌ها و جشن‌های گوناگونی به مناسبت هفته فرهنگی همدان در محله‌های مختلف توسط مردم و نهادهای مدنی برگزار می‌شود. خوشبختانه این هفته از سیطره نهادهای دولتی در آمده و رفته رفته می‌رود که به یک رویداد فرهنگی و مناسبت مردمی بدل شود. اما نکته‌ای که باید یادآور شد آن است که این روز و این هفته ابتدا به مناسبت بزرگداشت حکیم پورسینا پایه‌گذاری شده است و امروز آرامگاه این پزشک نامدار در اسارت بناها و ساختمان‌های اداری و مشاغل ناهمگونی است که اطراف آن را فرا گرفته‌اند. آرامگاه بوعلی امروز در بین اداره‌هایی مانند شهرداری، فرمانداری، اداره پست، مخابرات و چندین بانک و مرکز تجاری قرار گرفته. حضور این ادارات و مشاغل ناهمگون در حاشیه آرامگاه بوعلی سینا باعث ایجاد ترافیک در بیشتر ساعات روز شده و به دلیل حجم حضور مردم در ساعاتی از روز، آمد و شد در این نقطه کاملا مختل می‌شود.
نکته دیگر اینکه در سالهای گذشته بنیاد بوعلی با تصاحب بخشی از بنای آرامگاه و محل کتابخانه تاریخی بوعلی، این مکان را به دفتر کار بدل کرده و کتابخانه آرامگاه بوعلی با حدود صد سال قدمت و صدها عنوان کتاب نفیس پس از تخلیه به انباری اداره میراث انتقال یافته است.
حال اگر مسئولان ارشد و مدیران شهری به فکر بوعلی سینا روز و مقام او هستند، بهتر است ابتدا برادری خود را ثابت کرده و کتابخانه بوعلی را به مکان قبلی خود بازگردانند و بنیاد بوعلی را به مکان دیگری انتقال دهند. به دلیل اینکه بنیاد بولی همه‌ساله ردیف بودجه جدایی دریافت می‌کند و توان تملک ملک و دفتر برای خود دارد.
دیگر اینکه کاربری بناهای اطراف آرامگاه بوعلی را تغییر داده و به مکان فرهنگی تبدیل کنند. سال‌هاست پیشنهاد ایجاد موزه بلدیه در ساختمان قدیمی شهرداری همدان از سوی فعالان میراث‌فرهنگی ارائه شده. از طرفی ساختمان فرمانداری همدان مکان مناسبی برای بنیاد بوعلی و دبیرخانه طب سینایی در همدان است. اگر این اتفاق بی‌افتد هم فضای اطراف ارامگاه بوعلی حالت فرهنگی می‌گیرد و هم از ترافیک اطراف آرامگاه کاسته می‌شود.
نامگذاری‌هایی از این دست اگر منجر به تغییرات مثبت نشود، ماندگار نخواهد شد. بنابر این بهتر است از این روز و هفته برای توسعه زیرساخت‌های شهر و استان بهره برد.
