یک قرن عکاسی سیاه و سفید آنالوگ و آثار شاخص عکاسان برتر

به گزارش خبرنگار ایلنا، تا همین چند سال پیش اینگونه به نظر می‌رسید که با وجود پیشرفت‌های روزافزون تکنولوژی و اهمیت یافتن دنیای اینترنت و فضای مجازی هنر عکاسی به انزوا برود. اما اینطور نبوده و حتی این هنر با بهره گیری از امکانات جدیدِ نرم افزاری و سخت افزاری به مقوله‌ای مهمتر، تبدیل شده است. اما آنچه همچنان در میان عکاسان و هنرمندان جایگاه خود را به خوبی حفظ نموده عکاسی تک رنگ یا همان سیاه و سفید است. عکاسی سیاه و سفید با وجود بالا رفتن کیفیت و تنوع در ایجاد رنگ‌های زنده و پیشرفت دوربین ها و همچنین سهل شدن چاپِ بر مبنای دیجیتال، همچنان گونه‌ای بسیار پرطرفدار است. 

خبرگزاری «گاردین» گزارشی از نمایشگاهی گروهی شامل آثار شاخص تک رنگ صد سال گذشته منتشر کرده است. آثار این نمایشگاه که محل برگزاری آن در هنگ کنگ است؛ بهترین آثار ۱۰۰ سال اخیر بر اساس ارزیابی‌های تخصصی و زیباشناسانه انتخاب شده‌اند. عکاسان آثار این نمایشگاه که آثار مقاطع مختلف را دربرمی‌گیرد، اغلب در دهه نود می‌زیسته‌اند. دلیل انتخاب آثار با توضیحاتی کارشناسانه بیان شده است. 

این نمایشگاه به بررسی زیباشناسی ماندگار عکاسی می‌پردازد و به طور دقیق‌تر شامل ۲۵۰ اثر مهم در سه بخش است و در کل سی مجموعه را دربرمی‌گیرد که طی صد سال گذشته ثبت و رونمایی شده‌اند. 

این نمایشگاه از شانزدهم مارس در گالری «مین هال» هنگ کنگ برگزار می‌شود. لازم به یادآوری است که تمامی عکس‌ها با شیوه آنالوگ گرفته شده‌اند و در تاریکخانه به ثبت و ظهور رسیده‌اند؛ که البته با نگاهی به تاریخ ثبت عکس‌ها درخواهیم یافت که در آن دوره چیزی به اسم عکاسی دیجیتال معنا نداشته است.

«من دستی برای نواز صورتم ندارم»/ محصول: ۱۹۶۳-۱۹۶۱

این اثر یکی از عکس‌های مجموعه «کشیشان کارآموز» شامل آثار ماریو جاکوملی است که در زمان بارش برف نادر در سواحل آدریاتیک گرفته شده است. آنچه عکس‌های این مجموعه را شاخص کرده، این است که معمولا در آن منطقه جغرافیایی، برف نمی‌بارد. 

سادگی‌های گرافیکی، کنتراست که با سرعت پایین شاتر شکل گرفته و بهره گیری از چاپ دستی در عکاسی آنالوگ مواردی هستند که به این عکس و دیگر آثار مجمومه ماریو جاکوملی ارزش و بها بخشیده اند. 

نام اثر «چین پس از مائو»/ اسکیت در دالیان/ محصول: ۱۹۸۱

نام عکاس این اثر لی هونگ شین و اهل هنگ کنگ است. او در این عکس با بهره‌گیری از کنتراست مناسب رنگ سفید را به عنوان رنگ قالب در عکسش نشان داده است. علاوه بر اینکه موضوعی که عکس را اهمیت بخشیده نوع کادربندی آن نیز هست. باید گفت لی هونگ شین برنده جایزه عکس پولیترزر نیز هست. 

نام اثر «دوکالاس»/ محصول: ۱۹۲۵

ایموژن کانینگهام خالق این اثر، پس از نقل ماکان به کالیفرنیا به گیاهان علاقمند می‌شود. او پیشتر به عکاسی از سوژه‌های انسانی می‌پرداخته. این عکس حاصل همان دوران است و در زمان خودش گویای این بوده که عکاسی کردن محدود به سوژهای انسانی نیست. 

سوژه‌های ایموژن اغلب گیاهانی بوده‌اند که در ایالت کالیفرنیا، رشد می‌کرده‌اند. آنچه به فعالیت‌های این عکاس اهمیت بخشیده این است که در آن دوران زنان بسیار کمی به حرفه عکاسی مشغول بوده‌اند. پس از فعالیت‌های هنری این عکاس زن بوده که راه برای فعالیت دیگر زنان آن دوران در هالیوود باز شده است. 

نام اثر «پلکان دودی»/ محصول: ۱۹۵۹

عکاس این اثر شخصی به اسم فن هو است. او در زمان خودش با تنوع بخشیدن به رنگ‌ها با ایجاد کنتراست در رنگ خاکستری آثاری منحصر به فرد خلق می‌کرده و حتی صاحب سبک است. 

فن هو را به دلیل ایجاد نوعی سبک به نام «پیکتو رئالیسم» در عکاسی کارتیه برسون شرق (عکاس چینی) لقب داده بودند. فن هو سال ۱۹۵۴ را آغاز دوران طلایی تصویرگرایی عکاسی‌اش در سفر نام داده است. 

درباره «پیکتو رئالیسم» باید گفت که این سبک مبتنی بر سنت‌ها و زیبایی‌شناسی نقاشی است و باید آن را هنری مبتنی بر ذهنیت هنری دانست. در واقع آثار این سبک به طور عینی مستند نیستند، بلکه ذهنیت خالق اثر را منعکس می‌کنند تا مخاطب را با وجهه دیگری از عکاسی آشنا کند.

نام اثر «سبد نور»/ محصول: ۱۹۸۹

حدود سال‌های ۱۹۸۹ و اوائل دهه نود، بسیاری از هنرمندان به بررسی تاریخ‌های مرتبط با استعمار و پدرسالاری در آمریکای لاتین پرداختند. فلور گاردونو عکاسی است که در آن دوران با این سبک و سیاق کار می‌کرده است. او در اثری که مشاهده می‌کنید به اقتباس از آیین‌های فرهنگی باستانی در زندگی معاصر پرداخته است. گاردونو در واقع روی چهره زنان هم دوره‌اش به عنوان میراثی بومی تمرکز داشته است. سال‌ها بلکه دهه‌ها بعد بود که عکاسان به خلق آثار مبتنی بر فرهنگ و انجام پژوهش پرداختند، لذا فلور گاردونو در دوره خودش فردی پیشگام بوده است.

یک اثر پرتره از بازیگر تئاتر/ محصول: ۱۹۶۸

خالق این عکس که در زمان خودش اثری پیشرو محسوب می‌شده، دیادو موریاما است. این عکس در سال ۱۹۶۸، زمانی ثبت شده که عکاس برای عکاسی از یک تئاتر سیار دعوت می‌شود. 

در این عکس چیرگی تاریکی بر قاب و سایه‌های تند و تیز، تناقضی را ایجاد کرده که آن را ویژگی عکس می‌دانند. باید گفت دیادو موریاما جز اولین افرادی است که در ژاپن کتاب عکس تئاتر منتشر کرده است. برخی از کارشناسان بر این عقیده هستند که این عکاس ژاپنی خالق برخی از ماندگارترین عکس‌های قرن بیستم است. 

نام اثر «صحنه شب با دست چپ عکاس»/ محصول: ۱۹۸۷

این اثر عکسی از ژانگ هایر عکاس چینی است که در اواخر دهه نود ثبت شده است. ژانگ هایر (زاده سال ۱۹۵۷) را یکی از هنرمندان نوگرا و آوانگارد چین می‌دانند. او را به خاطر فعالیت‌های پژوهشی برای انتخاب سوژه‌هایش می‌شناسند؛ اتفاقی که در آن مقطع به ندرت رخ می‌داده. 

آنچه به عکس‌های هایر اهمیت بخشیده استفاده دقیق او از نور و سایه‌های مورب برای ایجاد جلوه‌های پویاست. اغلب آثار این عکاس تنظیماتی کم نور با رنگ‌های سیاه جوهری دارند. 

 نام اثر «شبگرد، پناهگاه»/ محصول: ۱۹۸۲

این عکس به ظاهر ساده اثر گیلبرت فاستنایکنز است که در سال ۱۹۵۵ زاده شده است. عکس «شبگرد» مربوط به مجموعه‌ای از آثار عکاس است که در شب و تاریکی ثبت شده‌اند. گلیبرت در عکس‌های این مجموعه پالتی وسیع از درجه‌بندی‌های دو رنگ سیاه و سفید بهره برده است. تضاد و نور دو مقوله مهمی هستند که عکاس به واسطه آن‌ها عکس‌هایش را حجم بخشیده است. شاعرانگی و معماری فضاهای عمومی و ایجاد فضایی مبهم و وهم‌آور از خصوصیات عکسهایی است که گیلبرت فاستتایکنز آن‌ها را در شب به ثبت رسانده است. 

نام اثر «دریاچه کونمینگ، پکن»/ محصول: ۱۹۶۴

رنه بوی در این اثر از ابداعات دوره خودش یعنی «Black Magic» و «Capturing the Night» بهره برده است. استفاده از فلش هم امکان دیگری است که رنه بوی از آن در ثبت عکس استفاده کرده است. این موارد است که به کار رنه بوی جلوه بخشیده و آن را ‌شبیه نقاشی کرده است. حتی برخی بر این باورند که او با بهره‌گیری از امکانات به ظاهر غیر مهم عکاسی و تصویرسازی‌های رسانه‌ها به مسیری تازه سوق داده است.