افزودن دینی به علوم انسانی آن را وحی منزل نمیکند
رئیس مجلس با اشاره به اینکه بزرگانی مانند شهید مطهری بین آثار خودشان نظر دادهاند؛ گفت: در باب علوم انسانی بین حوزه و دانشگاه دغدغه وجود دارد و این دغدغه تصنعی نیست و یک دغدغه اصیل است و در بیانات رهبر معظم انقلاب این دغدغه برجستهتر میشود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، علی لاریجانی (رئیس مجلس شورای اسلامی) در سومین کنگره بینالمللی علوم انسانی اسلامی که صبح امروز (10 آبان) در سالن همایشهای بینالمللی صدا و سیما برگزار شد، اظهار داشت: در علوم انسانی نیازمند تحول هستیم و این تحول برمیگردد به اینکه علوم انسانی محورش کنش انسانی و از سر اراده باشد.
وی با اشاره به اینکه بزرگانی مانند شهید مطهری در این زمینه بین آثار خودشان نظر دادهاند؛ گفت: در باب علوم انسانی بین حوزه و دانشگاه دغدغه وجود دارد و این دغدغه تصنعی نیست و یک دغدغه اصیل است و در بیانات رهبر معظم انقلاب این دغدغه برجستهتر میشود.
رییس مجلس شورای اسلامی با بیان این مطلب که علوم انسانی دو بخش و اصول دارد، گفت: این اصول امور فرازمانی و مکانی است. اصول موضوع میتواند مسیرها را در پرتوافکنی متفاوت کند حتی در فلسفه نیز این اصل وجود دارد. ممکن است در فلسفه بگوییم درمورد وجود حرف میزنیم و روشمان برهانی است ولی در مجموع علمی انسانی است.
وی در همین رابطه عنوان کرد: در حوزه علوم انسانی به دلیل اینکه درخصوص رفتار فردی و جمعی انسان به مختصات فکری و فرهنگی مربوط میشود لذا مفهومی عقلایی دارد. برخی میگویند علوم انسانی نیز مانند سایر علوم است و رشد نمیکند ولی باید گفته شود که در این نظریه خلل وارد است؛ چراکه اصول موضوع اصلی فراگیر و عام نیست برخی علوم مانند روانشناسی به مختصات بومی برمیگردد.
لاریجانی همچنین تصریح کرد: مسیر انتخاب شده یک ضرورت است ولی به این معنا نیست که میخواهیم نظرات دیگر اندیشمندان را نادیده بگیریم و باید توجه داشته باشیم که انتظار ما از علوم انسانی اسلامی یا بومی چقدر است.
وی در ادامه این مطلب تاکید کرد: البته در اینکه تعریف علوم انسانی اسلامی چیست نظریههای متفاوتی وجود دارد اما برداشتی که وجود دارد این است که شناخت ما نسبت به این علم چگونه است؛ برخی این برداشت را دارند که چون این علم پسوند دینی دارد مفهومی عام و فراگیر است ولی اینگونه نیست و این علم یک امر جاودان و همیشگی نیست.
لاریجانی با تاکید بر اینکه اصول سیستمهایی که براساس اصول موضوع ساخته میشوند باید شناخته شوند؛ اظهار داشت: سوال اصلی اینجاست که این علم قابلیت این را دارد که جاودان باشد و همه حقایق را پوشش دهد؟ خیر اینگونه نیست.
وی ادامه داد: اگر لفظ دینی را در کنار علوم دینی استفاده میکنیم باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که این مسئله وحی منزل نیست بلکه یک امری است انسانی. علوم باید با منابع دینی و مختصات آن همچنین منابع بومی ما سازگاری داشته باشند و بتوانند حقایق بیشتری به ما نشان دهند.
لاریجانی با طرح این سوال که ما چگونه میتوانیم به علوم اسلامی رسیده و آن را سامان دهیم، گفت: ما ابتدا باید مروری بر روی مبانی این علوم داشته و تامل کنیم همچنین هدفها و اصول موضوعه را بشناسیم که شناسایی این اصول لازم و ضروری بوده و درست است که مقدماتی هم دارد.
وی همچنین یادآور شد: در حال حاضر موضوعات زیادی در کشور داریم که نیازمند کاوش اساسی هستند؛ از جمله در حوزههای مختلف سیاست و جامعهشناسی و همچنین روانشناسی باید کارگشای جدی صورت بگیرد و در صورت این کاوشهایی است که میتوانیم این نقایص را کشف کنیم به عنوان مثال اینکه اصلا چرا حاشیهنشینی بوجود میآید و نابرابریهای اقتصادی و عدم تعادل اقتصاد در کشور نیز از جمله مباحثی است که نیازمند کاوش است.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه همین مطلب مطرح کرد: حال باید بتوانیم با این کاوش به این سوال پاسخ دهیم که آیا حاشیهنشینی در همه نقاط تابع این موضوع است؟ خیر اینگونه نیست ممکن است مدلهای مختلفی برای توجیه این پدیده وجود داشته باشد درنتیجه نیازمند خلق ایدههای جدید است.
لاریجانی با اشاره به علوم حوزههای مختلف از جمله اقتصادی و روانشناسی مطرح کرد: مثلا در قانون اساسی مدلی داریم که براساس این مدل رفتاری موضوعی در کشور شکل بگیرد. اما اینکه آیا این مدل کارساز بوده و همه جا صحیح عمل کرده است و آیا جوابهای روشنی برای ما داشته است؛ شاید احتیاج به بازسازی داشته باشد.
وی با بیان اینکه تتبعات خوبی در کشور صورت گرفته است که باید از آنها استفاده کرد، گفت: این حوزه یعنی علوم انسانی اسلامی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه توجه به این حوزه چگونگی عمل در حوزههای مختلف را نشان میدهد.