بازار چاپ کتاب‌های شعر به شدت آشفته است
مدیر انتشارات سرزمین اهورایی فراخوان چاپ و انتشار کتاب‌های شعر بامداد را واکنشی به بازار پول‌محور چاپ کتب شعر دانست.
مجیدضرغامی (شاعر و مدیر انتشارات سرزمین اهورایی) به خبرنگار ایلنا گفت: از چند سال قبل تصمیم به نشر شعر شاعران جوان از طریق انتخاب کارشناسی بودیم اما بنا به دلایل متعدد اجرای این طرح تا به امروز طول کشید. اکنون با توجه به اینکه سابقه‌ی اجرای موثر دو دوره فراخوان مجموعه‌ی شاعران امروز (آنتولوژی شعر) و انتشار اولین مجموعه‌ی آن؛ تصمیم گرفتیم برای کمکی - هر چند اندک به شاعران جوانتر که در طول این سال‌ها برای چاپ مجموعه اشعار خود به سرزمین اهورایی می‌آمدند و بعضی بعد از پاسخ منفی ما ناچار به چاپ کتاب خود با هزینه شخصی توسط افراد دیگری می‌شدند (که نتیجه آن نیز در بازار نشر امروز قابل رویت است)، اقدام به انتشار فراخوان مجموعه شعرهای مستقل از شاعران جوان امروز کرده و شرط چاپ آن را بر مبنای انتخاب گروه کارشناسی گذاشتیم.
مدیر طرح «کتاب‌های شعر بامداد» ادامه داد: بر همین اساس از تمامی شاعرانی که متولد سال 59 به بعد هستند و تاکنون مجموعه شعری منتشر نکرده یا نهایتا یک مجموعه شعر منتشر شده دارند؛ دعوت شده شعرهای خود را برای این فراخوان ارسال نمایند تا بعد از کارشناسی توسط سه کارشناس که از چهره‌های شناخته شده‌ی شعر امروز هستند (ابوالفضل پاشا، دکتر بهزاد خواجات و محمد آزرم) منتشر شود. مجموعه‌های ارسالی باید حدود 50 تا 60 صفحه‌ی A4 و در قالب‌های شعر سپید و آزاد باشد. البته محدودیتی در تعداد آثار انتخابی وجود ندارد و هر تعداد از مجموعه‌های رسیده که از نظر کارشناسان این پروژه پتانسیل چاپ و انتشار داشته باشند، از طرف انتشارات منتشر خواهد شد.
ضرغامی اضافه کرد: سال‌ها است که ما به روند چاپ و انتشار شعرهای بی‌کیفیت با هزینه‌ی مولف اعتراض داشته و داریم اما برای انتشار این فراخوان و آغاز طرح مذکور چند سال صبوری کردیم تا هیجان در چنین بازاری فروکش کند، زمان روشنگری کند و بتوانیم کارهای اساسی‌تری انجام بدهیم. بعد از انتشار جلد یک آنتولوژی شاعران امروز که تحت نظارت پنج کارشناس انجام شد و آماده‌سازی جلد دوم آن کتاب و با تقاضای جمع زیادی از مخاطبان سرزمین اهورایی بر آن شدیم که چنین طرحی را راه‌اندازی کنیم تا شرایط انتشار کتاب فردی هم به اندازه‌ی توانایی اندک ما، در انتشارات برای شاعران جوان و با استعداد فراهم شود تا آنها مجبور به پرداخت هزینه و مشکلات روشن بعد از آن نشوند.
این شاعر و ناشر همچنین اظهار داشت: اعتقاد قلبی ما این است که حتما باید برای چاپ و انتشار هر کتابی و مخصوصا مجموعه شعر کار کارشناسی و بررسی صورت بگیرد. به همین منظور بعد از جلسات و مشورت‌های متعدد تصمیم به انتشار چنین فراخوانی گرفته شد. روی این طرح روزها و ساعت‌ها فکر و کار کارشناسی شده و ماحصل آن محصول جلسات متعدد با دوستان و کارشناسان دلسوز ادبی است. از قضا انتشار این فراخوان با زادروز احمد شاملو (الف بامداد) یکی از اسطوره‌های شعر معاصر همرمان شده است. ما این اتفاق خوب رابه فال نیک گرفتیم و انتخاب نام «کتاب‌های شعر بامداد» برای این مجموعه بهانه‌ای است برای یادآوری زحمات و حضور همیشگی شاملو در عرصه‌ی شعر معاصر، و مطبوعات ادبی و... شاید این کار به نوعی ادامه‌‌ی فعالیت‌های سرزمین اهورایی در عرصه انتشار آثار بصری از شاعران معاصر است که من تجربه‌ی بازنشر و طرح و تولید آنها را در بیست و چند سال گذشته تا امروز داشته‌ام.
او درباره‌ی نحوه‌ی عرضه و توزیع کتاب‌های مجموعه کتاب‌های شعر بامداد نیز گفت: سیستم پخش و توزیع این کتاب‌ها هم مانند دیگر کتاب‌های انتشارات سرزمین اهورایی خواهد بود و ما کتاب‌های منتشر شده را ضمن اینکه در وبسایت نشر و نمایشگاه کتاب و نمایشگاه‌های استانی و همچنین صفحات مجازی انتشارات معرفی می‌کنیم از طریق پخشی‌های شناخته و شده و معتبر‌ی که با ما همکاری دارند به کتابفروشی‌ها نیز می‌رسانیم. البته باید توجه داشت که معرفی و عرضه‌ی کتاب به یک کتابفروشی با پخش است اما اینکه کتابفروشی حتما برای تمامی کتاب‌ها ابراز تمایل کند به خود کتابفروش برمی‌گردد. متاسفانه شنیده‌ایم برخی از آن‌هایی که با دریافت هزینه شخصی مولف کتاب او را منتشر می‌کند علی‌رغم اینکه هیچگونه مسئولیتی برای عرضه و پخش کتاب به عهده نمی‌گیرند حتی برای معرفی ظاهری کتاب در صفحات رایگان مجازی هزینه‌ی جداگانه از آنها طلب می‌کنند. بعضی از آنها حتی وبسایت شخصی هم ندارند و از طریق فیس‌بوک و شبکه‌های مجازی اقدام به معرفی کتب و کسب درآمد مجهول می‌کنند. این طرح مجالی است برای مولفان که از دست این مشکلات رهایی یابند و شعر خود را عیار جدی بزنند اگر آثار آنها از نظر کارشناسان حرفه‌ای مناسب برای چاپ نباشند از پرداخت هزینه‌ی شخصی خودداری کنند و درگیر مسایل حاشیه‌ای بعد از آن نشوند.
مدیر نشر سرزمین اهوارایی در پاسخ به انگیزه‌ی این نشر از چنین اقدامی در شرایط بد اقتصادی بازار کتاب بیان کرد: ما در بدترین شرایط بازار نشر اقدام به انتشار چنین فراخوان و برنامه‌ریزی برای این سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. علاوه به علایق شخصی و کمک در حد خود به شاعران که به نظر من وظیفه‌ی هر ناشری است که در زمینه‌ی ادبی فعالیت می‌کند، هدف ما جمع‌آوری مجموعه‌‌هایی خوب و قابل اعتناست و برای معرفی آنها برنامه‌هایی داریم که امیدوارم بتوانیم با همکاری دوستان این آثار را با روش‌های حرفه‌ای و به سامان معرفی و به فروش برسانیم.
ضرغامی افزود: ما کشور شعردوست و شاعرپروری هستیم. این مسئله هم باعث افتخار ماست و هم گاهی باعث گرفتاری! زبان فارسی زبان شعر و ادبیات است و تاثیر شعر فارسی در تمامی هنرهای دیگر نیز قابل شناسایی است. اما متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل برخی اتفاقات از جمله همین چاپ کتاب با هزینه‌ی شخصی از علاقمندان شعر که در حال تجربه هستند اینگونه جا افتاده که هر دل‌نوشته‌ی منقطع و آهنگین شعر است. در صورتی که بعضی از این آثار در بهترین حالت پیش شعر هستند. چاپ آثار بد و متوسط در کنار مشکلات دیگر درونی و بیرونی جامعه‌ی ادبی مخاطب را دل‌زده و بازار ادبی را دچار انفعال کرده است.
این شاعر ادامه داد: شاعران مطرح چند دهه‌ی قبل سال‌های سال مشق شعر کرده‌اند. اشعار خود را در مطبوعات روز ادبی منتشر کرده و تجربه اندوخته و مطالعه کرده‌اند تا جایی که به زبان مستقل خود رسیده و جایی میان مردم بازکردند. اما امروزه خیلی از جوان‌ها می‌خواهند اولین محصول احساسی خود را به عنوان شعر مطرح کنند. شعر فارسی حاصل صدها سال تجربه و ممارست است اما از انقلاب ادبی نیما کمتر از 100 سال می‌گذرد و شعر معاصر هنوز فرصت‌های زیادی را برای شاعران خلاق و نوآور در دل خود پنهان کرده است. نسل بعد از نیما مانند شاملو، اخوان، سهراب، فروغ، رویایی و براهنی و .. تجارب ارزشمند خود را داشته‌اند. نسل‌های بعدی نیز همین طور در دهه‌ی 70 هم شاعران خلاقی بودند که پویایی در شعر فارسی را حفظ کردند. در همین دهه‌ی 80 و 90 هم هستند شاعرانی که کارهای خلاقانه و قابل قبولی ارائه داده و می‌دهند. در صورت جهت‌دهی صحیح و شناسایی و معرفی روشمند آنها می‌توانند در آینده‌ی شعر فارسی مطرح شوند.
مدیر طرح کتاب‌های شعر بامداد انتشارات سرزمین اهورایی در پاسخ به میزان تیراژهای این کتاب‌ها نیز گفت: کتاب‌های انتخابی برای اولین چاپ در تیراژهای 500-400 جلدی که برای کتاب‌های شعر در نشر حال حاضر متعادل و قابل قبول است منتشر می‌شوند.
او در پایان درباره‌ی زمان انتشار این کتاب‌ها نیز تصریح کرد: بنا شده تا 40 روز بعد از اتمام مهلت فراخوان کارشناسان پاسخ خود را اعلام کنند. چنانچه حجم مجموعه‌های ارسالی نیز اجازه داد و برای دریافت مجوز مشکلی نباشد در همان فاز اول کارها را منتشر می‌کنیم. در غیر این صورت امیدواریم تعداد قابل توجهی از آثار انتخابی را به نمایشگاه کتاب 95 برسانیم. البته با توجه به تجربه‌ی ما در چاپ آنتولوژی شعرامروز که حدود 24هزار شعر به دستمان رسید فکر می‌کنم اسقبال زیادی از این فراخوان شود.