بررسی سند تحول بنیادین با حضور وزیر آموزش و پرورش در شبکه دو

به گزارش علی اصغر فانی؛ وزیر آموزش و پرورش کشور و محمد بهرنگی؛ معاون سازمان جهانی آموزش علوم و تکنولوژی مهمان این برنامه بودند تا در خصوص اجرای این سند بنیادین، نحوه اجرا و ضرورت های عملیاتی شدن این طرح اساسی در نظام آموزشی گفت و گو کنند.

وزیر آموزش و پرورش در این برنامه با بیان اینکه بعد از انقلاب فرهنگی همه به دنبال تحول در نظام آموزش و پرورش بوده‌اند، اظهار داشت: اما باید گفت عملیاتی شدن برخی از اجزای این سند مراتبی دارد یا به بیان بهتر ارتقای کیفیت در آموزش و پرورش دارای سطوح مختلفی است. بنابراین نمی‌توان گفت تکمیل این سند به نهایت رشد خود رسیده زیرا تحول در نظام تعلیم و تربیت کار پنج یا 10 سال نیست.

محمود احمدی افزادی؛ مجری-کارشناس برنامه نیز افزود: تعهد داده‌اید تا سال 1404 مدرسه به عنوان کانون تعلیم و تربیت عمومی و یک نهاد تربیتی، مطرح شود و محقق شدن این مساله در عرض چند سال کار آسانی نیست.

بهرنگی در این قسمت از مناظره اظهار داشت: در این سند همه ارزش‌های والای آموزشی و تربیتی دیده شده بنابراین بایدبسترهای لازم برای عملیاتی شدن آن فراهم شود. «حیات طیبه» به عنوان یکی از کلیدواژه‌های این سند که به معنای زندگی پاک و رفتار صالحه است چگونه ایجاد می‌شود؟ با سخنرانی نمی‌توان معلمان و شاگردان را به این سمت فراخواند. آموزش مستقیم نیز جواب نمی‌دهد. بنابراین بهتر است دانش آموزان نیز در این زمینه مشارکت داشته باشند که برای این مشارکتنیاز به تحقیق و تجربه است.

حضار این برنامه که همگی از معلمان و اندیشمندان این عرصه بودند در این قسمت از برنامه بر طرح سوالاتی پرداختند. اینکه سند تحول مهندسی مجدد در نظام آموزشی ماست بنابراینباید مشخص شود که این سند تنها متعلق به دانش آموزان است یا معلمین هم در این دایره قرار دارند؟ و اینکه تاکنون چه مقدار از سند عملیاتی شده است؟ از جمله این پرسش‌ها بود. 

وزیر آموزش و پرورش پاسخ داد: در صحبت‌های دوستان نکات خوبی بود. هم در سند پیش بینی شده و هم در عمل می‌توان تصور کرد که لازمه تحول در آموزش و پرورش تغییر در برخی زیرساخت‌های آن است. در سند تحول از کلیدواژه‌ای نام برده شده به نام «زیر نظام» که عبارتند از زیر نظام برنامه درسی، مدیریت، منابع انسانی، فضا، تجهیزات و منابع مالی.

فانی ادامه داد: بنابراین تحول بدون تغییر در نیروی انسانی آموزش و پرورش محقق نمی‌شود که در سؤالات مطرح شدهوجود داشت. هم اکنون یک سوم فضاهای آموزشی ما ایمن نیست که به زیر نظام فضا و تجهیزات برمی گردد. ظرف سه سال اخیر تلاش شده بودجه آموزش و پرورش قریبِ دو برابر شود.

وی نتیجه گرفت بنابراین برای تحول در آموزش و پرورش باید به تغییرات این 6 زیر نظام به صورت متوازن و سیستماتیک توجه کرد.

وی با بیان اینکه بحثی جدی در مدیریت وجود دارد به ناممقاومت در مقابل تحول. بر این اساس گفته می شود ایجاد تحول دشوار است اما تغییر را با مشارکت همان کسانی بایدایجاد کرد که در مقابل تحول مقاومت می کنند.

فانی در ادامه افزود: نیروی انسانی آموزش و پرورش بایدنسبت به این تحول توجیه شوند و ستاد راهبری سند تحول به همین منظور با ریاست بنده ایجاد شده است. در سند پیش بینی شده هر 5 سال یک بار بازخورد اجرایی شدن سند مرور شود.

وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه سند مزبور سه قسمت دارد، اظهار داشت: بخش اول آن طراحی و تصویب سند استکه انجام شده، بخش سوم اجرای سند است که موضوع بحث ماست. اما بخش دوم؛ نقشه راه اجرای سند است. سال 93  تیمی برای تدوین نقشه راه ایجاد شد و با تکمیل زیر نظام ها نقشه راه برای ایرانِ 1399 که آخرین سال برنامه ششم توسعه است، نوشته شد.

محمود احمدی افزادی در خصوص توان اجرای این سند از وزیر آموزش و پرورش پرسش کرد و وی پاسخ داد: در صورت تخصیص امکانات و منابع باید بگویم بله توان اجرای این سند را داریم. تصور کنید در رابطه با فضای آموزشی در سه سال اخیر بیش از 4 میلیون متر مربع مدرسه ساخته ایم. حدود 25 درصد آن توسط خیرین بوده و 75 درصد توسط دولت ساخته شده. 

فانی در ادامه افزود: در سه سال اخیر یکی از برنامه های ما توسعه مشارکت بود. سند تحول بنیادین فرآیند محور است.بسیاری اوقات تحولات از ساختار شروع می شود مثل اینکه متوسطه اول را سه ساله کنیم و ... اما اعتقاد من این است که بیشتر از اینکه از ساختار شروع کنیم باید از روش ها و برنامه ها شروع کنیم. 

وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: نقشه راه می گوید برای اجرای سند، پیش نیازها چیست، سال اول چه باید کار و بعد از آن چهضرورت هایی وجود دارد. به نظرم از میان شش زیرنظام ذکر شده مهمترین آن منابع انسانی است.

او با بیان اینکه بیشترین مقدار اعتبارات ما پرسنلی است، افزود: این بحث موید این مطلب است که با تامین منابع و امکانات می توان سند را اجرایی کرد. در حقیقت وقتی می توانیم بر مقاومتِ تغییر غلبه کنیم که مجریان مقاومت در تغییر را در برنامه شرکت دهیم. 

فانی تاکید کرد: این سند یک سند راهبردی است نه یک برنامه عملیاتی. در برنامه ششم توسعه در بحث آموزش و پرورش هدف گذاری های لازم انجام شده است.

در ادامه تعدادی از معلمین انتظارات خود را تا سال 1404درباره این سند ذکر کردند. توقعاتی مثل اینکه بعد از سال1404 به الگوهای نوین تدریس دست پیدا کنیم، یک جوان 18 ساله بتواند در حد متوسط انگلیسی صحبت کند، یک معلم به اندازه همتای دانشگاهی خود دریافتی داشته باشد، با وزارت علوم و بازار کار به این تعامل رسیده باشیم که در سال اول متوسطه صندلی های متناسب با نیازِ مشاغل پر شود.

وزیر آموزش و پرورش نیز با بیان اینکه انتظار من این است که در سال 1404 به مراتبی از حیات طیبه که در سند آمده برسیم، گفت: یعنی ساحت های شش گانه تربیت مثل تربیت اعتقادی، سیاسی و اجتماعی، علمی و فن آورانه، بدنی و زیستی، هنری و زیباشناختی و حرفه ای، اقتصادی محقق شود. 

وی با اعتقاد به اینکه با وجود همه مشکلات می توان به مراتبی از این شش ساحت تربیتی رسید، اظهار داشت: اجرایی کردن این سند لوازمی دارد مثل اینکه آموزش و پرورش باید مساله همگان بشود. در این سه سال تلاش کردم مسائل آموزش و پرروش را به داخل جامعه ببرم. وزارت آموزش و پرورشگستردگی ویژه ای دارد حتی در برخی مناطق مدارس تنها نماینده حاکمیت هستند. این گستردگی مخاطب انتظارات را به شدت بالا می برد.

فانی در پایان یادآور شد: امیدوارم روزی آموزش و پرورش مساله همگانی شود و معلمان نیز نگرانی از وضعیت معیشتی خود نداشته باشند. همچنین معتقدم باید به داشته هایمان هم بیندیشیم. اگر همه ما به این مسائل توجه کنیم با همین امکانات و محدودیت ها هم می توان آموزش و پرورش را بهتر اداره کرد در نهایت باید بگویم من به آینده آموزش و پرورش امیدوارم.