خبرگزاری کار ایران

در مراسم رونمایی از منظومه گفت و شنید مطرح شد؛

روزی به نام نظامی در تقویم ثبت شد

رونمایی از آلبوم منظومه سمفونیک "گفت و شنید" با حضور محمد سریر(رییس شورای عالی هنرمندان)، علیرضا دریایی(نوازنده کمانچه)، لوریس چکناواریان، غلامرضا دادبه،‌ علی‌اکبرشکارچی، حسین مرشد‌پور، مانی مرادیان، حمیدرضا نوربخش، حامی حقیقی و جمعی از هنرمندان عصر دیروز جمعه نهم مهرماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، در ابتدا جنتی مجری این مراسم با بیان اینکه چندسالی است جشن‌های رونمایی از کتاب، آلبوم موسیقی و محصولات فرهنگی باب شده، اظهار کرد: در مراسم رونمایی از کتاب منتقد و نویسنده درباره کتاب می‌گویند اما موسیقی جایگاه ویژه‌ای در کشور ما دارد مخصوصا آلبوم منظومه گفت و شنید که به عقیده هنرمندان اثری است که تاکنون نظیر نداشته.

او ادامه داد: معتقدم این آلبوم را باید بارها گوش داد و شنید تا بتوان به عمق لایه‌های آن رسید چراکه خوانش شعرهای نظامی بسیار سخت است اما در این آلبوم به خوبی بیان شده است و سازندگان آلبوم سال‌ها برای آن تلاش کرده‌اند.

در ادامه این مراسم پیمان سلطانی (آهنگساز) با اشاره به مجموعه آثارش در سال‌های اخیر اظهار کرد: سال‌ها پیش درگیر رویه فکری فلاسفه بودم و گرایش‌هایی به حوزه موسیقی مدرن و پست‌مدرن داشتم همچنین تحت تاثیر رویه دیدگاه‌های ادوارد سعید بودم.

او با اشاره به کتاب همگون و ناهمگون گفت: این کتاب مناظره و گفت و شنیدی بین ادوارد سعید و برن بویر بود. تلاش ادوارد سعید در این کتاب این است که مرزهای جغرافیایی را کنار زند و به دنبال مرزهای نامحدود است از همین رو در ادامه گفتگو در این کتاب ارکستری با عنوان دیوان شرق و غرب تشکیل می‌شود که اعضای آن را موسیقیدانانی از اورشلیم، فلسطین، لبنان و اسرائیل تشکیل می‌دهند.

این آهنگساز با بیان اینکه معتقد است بین تفکر و هویت انسانی مرزی وجود ندارد، گفت: ما در جهان هستی معاصر به دنبال تفکر مشترک بین تمام انسان‌ها هستیم و در این سال‌ها تلاش کرده‌ام به دنبال هویت انسانی باشم اما در عین حال در این تلاش به دنبال هویت ایرانی و فرهنگ زیستی خودم نیز بودم و به دنبال این بودم که چگونه می‌توان اثری ساخت که در جایگاه بین‌المللی مطرح شود اما از فرهنگ زیستی و بومی و موسیقی فولکلور ما نیز برخوردار باشد و مانند آثار خاچاتوریان که توانست مکتبی از موسیقی ارمنستان ایجاد کند در پی ایجاد یک مکتب موسیقی بودم.

سلطانی با بیان اینکه رویه بسیاری از موسیقی‌هایی که امروز در کشور ما تولید می‌شود ایرانی نیست، گفت: موسیقی ما امروز شامل موسیقی ترکی، هندی و عربی است. من سعی داشتم موسیقی را خلق کنم که ایرانی باشد. در این اثر مسئله عاشقانه‌های نظامی مطرح  است از یک سو با عشق کهن در ارتباط بودم که فراق و جدایی است و از طرف دیگر با عشق معاصر روبرو بودم که وصال حرف اصلی آن است و ترکیبی از این مسائل را باید در نظر می‌گرفتم و سعی داشتم ترکیبی از سنت و مدرنیته را بوجود آورم و در نهایت آنچه خلق شده نتیجه افکار من درباره این اثر است.

در ادامه نیز غلامرضا رضایی یکی از خوانندگان این اثر با بیان اینکه در این منظومه از دوخواننده همزمان استفاده شده، گفت: معمولا قرار گرفتن دو خواننده در کنار هم از نظر فیزیکی شاید مقدور باشد اما از نظر ارتباطی که بین دو شیوه آوازی قرار می‌گیرد کار راحتی نیست وقتی پیشنهاد دو خواننده به من داده شد بسیار اندیشیدیم که چطور می‌شود که دو خواننده با هم کار کنند و با گفتمانی که با آقای شفیعیون داشتم در عین حال که دو شیوه متفاوت را داشتیم چراکه من به روش مکتب تهران و آقای ادیب از شاگردان استاد شاه‌زیدی هستند سعی کردیم این دو آواز را به هم نزدیک کنیم.

او ادامه داد: تنوع این دو آواز در ادوات آوازی و متر آواز، جمله‌بندی‌های تحریری و تلفیق شعر و موسیقی است و این دوستی باعث شد که ما این تفاوت‌ها را بهم نزدیک کنیم البته این آوازها شبیه هم نیست بلکه به تعامل آوازی رسیدیم که در گذشته نیز مرسوم بوده ولی سال‌ها است که اتفاق نمی‌افتد.

سپس سعید شفیعیون‌ (ادیب) دیگر خواننده این سمفونی گفت: حقیقت این است که معتقدم در کاری قرار گرفتیم که به طور تصادفی بوده و در حقیقت ما برای آن انتخاب شدیم. من و آقای رضایی از کارگاه‌های استاد شجریان آشنا شدیم و همین آشنایی بابی برای این همکاری بود.

او ادامه داد: بین حال معشوق و لحظه‌دیدار و ... که در طی کار به آن رسیدیم را انتخاب کردیم و آقای سلطانی 5 پدال ساختند و قرار شد ما برای آن بخوانیم. نظامی در این اوضاع احوال جایگاهی ندارد و ما تلاش کردیم تا روزی را به نام روز نظامی ثبت کنیم و پس از کش و قوس‌ها و نامه‌نگاری‌های مکرر موفق شدیم روز نظامی را پس از گذشت یک سال و نیم توانستیم به روزی را به نام روز نظامی در تقویم تاریخ ایران قرار دهیم و از همین رو 21 اسفند قرار است روز نظامی نامیده شود.

در ادامه یارتا یاران که خوانش اشعار را در این سمفونی برعهده دارد با اشاره به آشنایی‌اش با سلطانی گفت: حدود ده سال پیش آقای سلطانی ارکستر ملل را تشکیل داد و اجرایی را در وزارت کشور برگزار کرد و از من خواست تا در آن برنامه صحبت کنم.

او ادامه داد: صحبت‌های من در آنجا این بود که در میان تمام تاریخ‌هایی که وجود دارد تاریخ هنر راستین‌ترین تاریخ است که همواره تازه است و هیچ‌گاه کهنه نمی‌شود. و باید سپاسگذار هنرمندانی باشید که با ایثار خود برای شما یک قطعه موسیقی را اجرا می‌کنند.

یاران با اشاره به اینکه در آن جلسه شعری از نظامی خوانده گفت: معتقدم آن شعر وضعیت امروز ماست و آن شعر نیز در آلبوم گفت‌ و شنید دوباره خوانش شد. نظامی در آن شعر می‌گوید: "خاک دلی شو که وفایی در اوست وز گل انصاف گیاهی در اوست."

در ادامه محمد سریر رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران با بیان اینکه مشابه این کار را نشنیده بوده، گفت: تمام قطعات آوازی که ساخته شده جان‌مایه‌اش از آثار تغزلی است. اما آنچه به نظرم مهم می‌آید این است که در این سمفونی در دفعاتی به دستگاه ردیف موسیقی نزدیک شده و توانسته شعر را معنادارتر کند و شنونده به زمان شاعر برگردد.

او ادامه داد: همه آهنگسازانی که کارهای جدی می‌کنند تحت تاثیر فشار مادی هستند و معتقدم آثار کیفی در طول زمان است که ظهور پیدا می‌کند و باید به این آثار وقت داده شود. از طرفی ما هم باید تلاش کنیم که رسانه‌ها را متقاعد کنیم تا بجای پخش آثاری که تمام سلیقه موسیقی شنیداری مردم را پایین آورده و در سراشیبی قرارداده فرصتی برای پخش آثار خوب و ارزشمند بدهند و سلیقه مردم را بالا بیاورند چراکه این سلیقه بسیار لطمه دیده و نسل جوان کمتر به سراغ آثار کیفی می‌روند.

رئیس شورای عالی خانه هنرمندان نیز گفت: درست است که نظامی در آذربایجان واقع شده اما در گذشته بخشی از ایران بوده وقتی از یک آذربایجانی می‌خواهی دو خط شعر از این شاعر بخوانند نمی‌توانند چراکه این اشعار به زبان فارسی سروده شده است و آنها در حقیقت شاعران را به نوعی برای خود کرده‌اند دقیقا اتفاقی که برای مولانا افتاد البته نمی‌توانند چراکه ایران بزرگ بخش مهمی از سرزمین‌های منطقه را شامل می‌شده و امروز اهالی آن کشورها نمی‌توانند از کتاب‌های این شاعران استفاده کنند.

غلامرضا دادبه ایرانشناس و موسیقی‌دان نیز گفت: اگر ایران معنا نداشته باشد هیچ چیز معنا ندارد. هیچ مظروفی بی‌ظرف نمی‌شود این را نظامی‌ها به خوبی می‌دانستند. امکان ندارد که شما هستی بی‌هویت داشته باشید. با هیچ زبانی به عنوان زبان مادری مخالف نیستم اما زبان ملی مدت‌ها زمان نیاز دارد تا بشود زبان ملی.

او ادامه داد: آنچه امروز ما به آن می‌بالیم در این هزار و چهارصد سال در کنار زبان عربی در این گستره بزرگ و پنهاور جغرافیایی در بخشی مناطق به عنوان زبان دوم و در بخشی مناطق به عنوان زبان اول کاربرد داشته.

این ایرانشناس افزود: حکمت ملی از فردوسی آغاز و با نظامی ادامه پیدا می‌کند و در زبان فارسی متجلی می‌شود. تمام بزرگان ادب در این زبان و در این ظرف آنچه که می‌باید را گفته‌اند. در سده چهارم ابوریحان، ابن‌سینا، فردوسی هویت ملی را برای ما گذاشتند که تا امروز ادامه دارد.

دادبه گفت: گنجه و قونیه دیروز مانند شیراز و اصفهان امروز است و حتی نامی‌تر و ایرانی‌تر بوده‌اند و یادآوری می‌کنم که نگذاریم که کار به جایی برسد که ندانیم نظامی که بوده است و چه گفته چراکه فرهنگ ما در این‌هاست.

لوریس چکناواریان نیز گفت: چاپ کتاب و تولید اثر موسیقی مانند بچه‌ای است که به دنیا می‌آید و تولد است نه فقط برای کسی که آن را بوجود آورده بلکه تولدی است برای یک فرهنگ.

او با اشاره به قطعات این سمفونی گفت: این قطعات بسیار هیجان‌انگیز بود و امیدوارم روز ارکستری در سطح جهان داشته باشیم که بتوانیم این قطعات را اجرا کنیم نه اینکه مجبور شویم این قطعات را در کشورهای دیگر ضبط کنیم.

این آهنگساز گفت: دوئیتی که این خوانندگان در این اثر اجرا می‌کند بسیار شنیدنی است و امیدوارم روزی در تالار وحدت اجرا شود معتقدم این آثار حکمت ما را بالا می‌برد و تشکر می‌کنم که به فرهنگ ما خدمت می‌کنید.

چکناواریان در پایان گفت: درست است که وزارت ارشاد از هنرمندان ما حمایت نمی‌کند تا آنها بتوانند هنرشان را در سطح جهانی به نمایش گذارند اما حداقل خودمان با خرید این آثار به خودمان کمک کنیم.

مانی حقیقی صدابردار سمفونی منظومه گفت و شنید نیز در پایان این مراسم با اشاره به قانون کپی‌رایت گفت: کاری نکنیم که به آهستگی کسانی را که فن و هنر این کار را بلدند از دور خارج شده و کسانی که این فن را بلد نیستند جایگزین آنان شوند.

در این مراسم همچنین علیرضا دریایی نوازنده کمانچه، قطعه‌ای را نواخت و آقایان ادیب و رضایی بخش‌هایی از این منظومه را به صورت زنده اجرا کردند.

همچنین قطعاتی از این آلبوم نیز در فواصل برنامه پخش شد و جمعیت بسیاری در این رونمایی شرکت کرده‌بودند.

گفتنی است آلبوم سمفونی منظومه گفت و شنید براساس خمسه نظامی گنجوی، آهنگسازی پیمان سلطانی، خوانندگی غلامرضا رضایی و سعید ادیب، اجرای نوازندگان ارکستر فیلارمونیک ارمنستان و خوانش یارتا یاران تنظیم شده‌است.

 عکس‌: لیلا ابراهیمی

کد خبر : ۴۱۵۳۹۳