نمایشگاه «دماغ به دماغ» نگاهی به اشتراکات فرهنگی و زبانی در اورآسیا
«دماغ به دماغ» نام اولین نمایشگاه گروه لهستانی-ایرانی «اسلاوها و تاتارها» در ایران است که با همکاری بنیاد پژمان و سفارت لهستان، در کارخانه آرگو بر پا شده است. این گروه بیش از ده سال است که تحقیقات خود را آغاز کرده و نمایشگاه آنها در تهران، به دلیل داشتن پشتوانه جالب توجه تحقیقاتیشان نسبت به دیگر نمایشگاههایی که این روزها میتوان به دیدن آنها رفت؛ کاملا متمایز است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، آغاز فعالیت «اسلاوها و تاتارها» به سال 1385 بازمیگردد. آنها دستاوردهایشان را در سه محور انتشار کتاب، سخنرانی و اجرا و برگزاری نمایشگاه عرضه میکنند. گروه «اسلاوها و تاتارها» در واقع به کاوش پیچیدگیها و قرابتهای غیرمنتظره میان فرهنگها توجه دارند. گستره جغرافیایی مورد توجه آنها، اورآسیا و آنطور که خودشان گفتهاند بهطور دقیقتر به حد فاصل دیوار قدیم برلین و دیوار بزرگ چین مربوط میشود. به این ترتیب «اسلاوها و تاتارها» قلمروی فارسیزبانان، اعراب، روسها و ترکها را مورد توجه قرار داده و بر اشتراکات فرهنگی آنها تاکید میکنند.
گالری کارخانه آرگو در خیابان فردوسی، در واقع محل کارخانه قدیمی آرگو است که میتوانست به ساختمانی مخروبه تبدیل شده باشد اما با بازسازی جالب و مدرنی همراه با حفظ ساختمان این کارخانه، فضایی مناسب برای نمایشگاههایی را پدید آورده که بخشهای مختلفی را دربرمیگیرند. نمایشگاه «دماغ به دماغ» نیز در طبقات و بخشهای مختلف این کارخانه، چیدمانی همراه با ویدئو آرت را در معرض دید قرار داده است که در هر قسمت میتوان نمودها مختلفی از اشتراکات فرهنگی با تاکید بر بحثهای زبانی را مشاهده کرد.
با ورود به این نمایشگاه در ابتدا به مجسمهای از ملانصرالدین را میبینیم، شخصیتی که در میان قصههای منطقه مورد نظر «اسلاوها و تاتارها» مشترک است. باید برای دیدن چیدمانهایی که این گروه همراه با المانهای فرهنگی آشنا به نمایش ترتیب دادهاند نیز به قسمتهای مختلف کارخانه سر بزنید.
نمایشگاه «دماغ به دماغ» را میتوان نمود تجسمی تحقیقات دو هنرمند لهستانی و ایرانی این گروه دانست که آمیخته با شوخ طبعی است و بیشتر آثارشان جلوههای عامیانه را با رسوم مبهم و مرموز و آیینهای شفاهی را با تحلیلهای پژوهشی ترکیب میکند. نکته جالب توضیحاتی است که درباره تحقیقات انجام شده توسط آنها برای مخاطبان داده می شود و تماشاگران تازه نیز میتوانند ویدیویی از این توضیحات را در یکی از قسمتهای نمایشگاه ببینند. «اسلاوها و تاتارها» پیش از حضور در تهران، نمایشگاههای مختلفی در موسسات و بنیادهای هنری مطرح در جهان برگزار کردهاند، ازجمله نمایشگاه های آنها میتوان به موزه هنر مدرن نیویورک، تِیت مدرن، موسسه هنر مدرن بریزبِین، NYU در ابوظبی و مرکز پومپیدو در پاریس اشاره کرد.
«اسلاوها و تاتارها» همچنین کتابهای متعددی منتشر کردهاند که ترجمهای از طنز افسانهای آذری، «نصرالدین: مجلهای که میشد میتوانست میبایست»، (هماکنون در دست چاپ دوم) یکی از آنها است. هنرمندان این گروه در طی سالهای فعالیتشان به صورت دورهای و متناوت رویدادهای مختلفی را شکل دادهاند؛ دورههای طولانی تحقیقات این هنرمندان در نهایت چیدمانها، مجسمهها، سخنرانیها و انتشارات آنها را پدید آورده است که سعی میکند درک ما از زبان، آیینها و هویتمان را به چالش بکشند. این نمایشگاه تا 23 تیرماه در محل کارخانه آرگو برقرار بود.