نشست میراث مشترک معماری مدرن ایران و فرانسه برگزار شد؛
ساختمان «خانه ایران» را باید به ایران بازگردانیم
همان‌طور که آثار و بناهایی از آسیای میانه تا آفریقا که متعلق به ایران بوده را شناسایی کرده‌ایم، همین کار باید درمورد آثار و بناهای دوره‌ی معاصر ایران هم انجام شود. تلاش شده که معماری ایرانی به دنیا شناسانده شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یک‌صد و هشتاد و ششمین جلسه گفتمان از سلسله گفتمان‌های نقد معماری و شهرسازی با موضوع «ایران، پاریس، خانه ایران؛ نگاهی به میراث مشترک معماری مدرن ایران و فرانسه» با سخنرانی آیدا آل‌هاشمی، محمدمنصور فلامکی و محمدحسن طالبیان چهارشبه ۱۱ مرداد ساعت ۱۷ در سالن شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در ابتدای مراسم گفته شد: در شناسنامه «خانه ایران» در پاریس، چنین آمده‌است: «معماران، محسن فروغی و حیدر غیایی از ایران؛ مشاور هنری، آندره بلوک؛ و معمارِ مسئول اجرا، کلود پران». هر چهار چهره، از بزرگ‌ترین شخصیت‌های هنری و معماری ایران و فرانسه هستند. امّا امروز خانه ایران چه وضعیتی دارد؟ متأسفانه، به دلیل نیاز شدید به مرمت، تنها طبقه همکف این بنا به روی مردم باز است. و اگر برای مرمت و احیای این شاهکار معماری مدرن مشترک ایران و فرانسه اقدامی نشود، چند سال دیگر، به صورت کامل از دسترس خارج می‌شود.
سپس آیدا آل‌هاشمی (دانشجوی معماری دانشگاه تهران) درباره این بنا با ارئه اسنادی تاریخی گفت: من به نمایندگی از دوستاران خانه ایران در پاریس در این مراسم حاضر شده‌ام تا گزارشی از این بنای تاریخی را ارائه دهم. این بنا در سه بخش قابل تقسیم‌بندی است: اول تولد بنا (1958-1969)؛ زندگی (1969-2007)؛ و تولد دوباره (2013-2017). کاربری این بنا اقامتی است، و کشورهای مختلفی در آن اقامت داشته‌اند. ترکیب معماری این بنا مدرن و کلاسیک است. در سال 1958 با پرداخت 10 میلیون فرانک زمینش به ایران اختصاص داده می‌شود.
وی ادامه داد: غیر از طرح نهایی که به شایستگی انجام شد، طرح اولیه‌ای هم وجود داشته که توسط معماران ایرانی ارئه شده، و البته رد شده. ما تحقیق کردیم و متوجه شدیم که به جای یک طرح، طرح‌هایی وجود داشته است. طرح نهایی این بنا در سال 1961 ارئه شد. ارتفاع بنا 38 متر بوده و زیربنا 4500 مترمربع فضای مفید، و متشکل از دو بخشِ عمومی (زیرزمین و همکف) و ساختمان اصلی (9 طبقه) بوده است. ساختمان به دلیل اشکالات چندی که در طرحش بوده، (مثلاً ارتفاع استاندارد بنا در آن دوره 28 متر بوده، در حالی که ارتفاع این بنا 38 متر بوده است)، ولی با توجه به سفری که در آن هنگام محمدرضا شاه به فرانسه می‌کند، طرح بدون تغییر تصویب می‌شود.
آل هاشم گفت: بنا پس از ساخت، علاوه بر اینکه مورد توجه جامعه معماری قرار می‌گیرد، توجه جامعه مهندسین را هم به خود جلب می‌کند. افتتاح بنا در 1969 اتفاق می‌افتد. در سال 1972 به دلیل مخالفت‌های اوپوزیسیون با حکومت محمدرضا شاه، ساختمان خانه ایران به مدیریت سیته واگذار می‌شود، و بنا به بنیاد ابن‌سینا تغییر نام پیدا می‌کند. از این سال، دیگر سفارت ایران در مدیریت این ساختمان هیچ نقشی ندارد. بنا از سال‌های ابتدای بهره‌برداری درگیر مشکلاتی است. ساختمان در سال 1982 تعمیر می‌شود و سپس در 1991 بازسازی می‌شود.
سال 2005 آغاز مطالعات برای مرمت و احیای بناست. در همین سال مسابقه احیا خانه ایران برگزار می‌شود و برنامه جامع آسیب‌شناسی ارائه می‌شود. سال 2007 به دلیل مسائل زیست و سلامت و امنیتی-ساختمان سرب تولید می‌کرده- درِ این خانه بسته و سپس تخلیه می‌شود. در سال 2008 به عنوان اثر تاریخی و میراث فرهنگی قرن 20 ثبت می‌شود. سال 2013 افتتاح مجموعه LIOBLIQUE در طبقه همکف بناست. تا امروز که سال 2017 است هیچ اتفاق جدیدی برای بنا نیفتاده است.
سپس محمد منصور فلامکی (استاد دانشگاه و معمار) گفت: کلمه وقار در معماری مؤثر است و اگر براساس پارامترهایی که اغلب معماران به آن می‌پردازیم توجه کنیم، می‌توانیم معماری که در ذهن‌ها باقی می‌ماند را ایجاد کنیم. مرحوم محسن فروغی با استفاده از معنی وقاری که در رفتارش نیز دیده می‌شد، معماری‌های بسیاری کرد و در معماری خانه ایران هم شاهد این وقار هستیم. وجه تمایز ساختمان محسن فروغی با دیگر آثارش در ایران این است که: 1) دیگر یک شخص آن را طراحی نمی‌کند. 2) محیط و اقلیم تغییر پیدا کرده و گزینش متریال، تراکم ساختمان و ... متفاوت است.
سپس در ادامه این نشست، ابوالحسن میرعمادی (معمار) گفت: شک نکنید که ساختمان خانه ایران کار معماران ایرانی است. من سال 1345 به مدت 5 سال با مهندس فروغی کار کردم. آقای فروغی علاوه بر آنکه معمار بودند، یکی از رجال مملکت هم بود. ایشان به پرورش نیروی جوان اعتقاد داشت و امکانات زیادی را در اختیار جوانان قرار می‌داد.
در ادامه، محمدحسن طالبیان (معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) ضمن تقدیر در حرکتی که در راستای شناخت خانه ایران شده، گفت: تلاش کرده‌ایم که برای این بنا، اعتبارات ارضی بگیریم، ولی هنوز به ما نداده‌اند. همان‌طور که آثار و بناهایی از آسیای میانه تا آفریقا که متعلق به ایران بوده را شناسایی کرده‌ایم، همین کار باید درمورد آثار و بناهای دوره‌ی معاصر ایران هم انجام شود. تلاش شده که معماری ایرانی به دنیا شناسانده شود. تفاهم‌نامه‌ی مجددی که سیته می‌تواند با ایران داشته باشد، بسیار مهم است. این مکان می‌تواند برای دانشجویان و پژوهشگران و هنرمندان مورد استفاده قرار گیرد. هم‌چنینمی‌تواند مکانی باشد به عنوان گالری برای نمایشگاه‌هایی که از ایران در پاریس برگزار می‌شود. ما امیدواریم که این بنا به ایران بازگردد.
در پایان مراسم، جلسه پرسش و پاسخ بین حاضران جمع و معماران و کارشناسان حاضر در جلسه انجام شد و مراسم پایان یافت.
