کاهش مقرری‌بگیران بیمه بیکاری، خبری خوش است؟

«سید تقی نوربخش» مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی امروز از کاهش ۴۵ هزار نفری مقرری بگیران بیمه بیکاری خبر داده است.

به گزارش ایلنا، این مقام دولتی در کنفرانس خبری امروز(هشتم بهمن) در توضیح این اتفاق نادر گفته است: سال ۹۳، اولین سالی است که رشد بیمه بیکاری منفی بوده؛ هم اکنون تعداد افرادی که بیمه بیکاری دریافت می‌کنند از ۲۱۵ هزار نفر به ۱۷۰ هزار نفر کاهش یافته است.

اما سئوال اینجاست که خبر منفی شدن رشد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری، خبری خوش است؟ برای روشن شدن ابعاد این آمار مهم که امروز اعلام شده، کافی است که بیاد آوریم نخست از نظر مقررات کار و تامین اجتماعی کارگر فردی است که به درخواست کارفرما در ازای انجام کار معین، مزد معینی را دریافت می‌کند که بخشی از این دستمزد تحت عنوان حق بیمه بابت پرداخت مقرری احتمالی بیمه بیکاری به حساب صندوق بیمه بیکاری واریز می‌شود.

دوم آنکه در حال حاضر مطابق قانون بیمه بیکاری، عنوان بیکار به کارگری اطلاق می‌شود که بدون میل و اراده قبلی بیکار شده و تا زمان رسیدن به شرایط بازنشستگی آماده کار باشد؛ از آنجا که در سالهای اخیر شمار قابل توجهی از کارگران به دلیل موقت بودن قراردادهای استخدامی کار ممکن است پس از اتمام مدت قرارداد بیکار شوند، امروز مفهوم بیکار از حلقه کارگرانی که به دلیل تعطیلی و یا ورشکستگی کارخانه و کارگاه شغل خود را از دست داده‌اند گذر کرده و بخش قابل توجهی از مقرری بگیران بیمه بیکاری را کارگرانی تشکیل می‌دهند که در نتیجه اتمام قرارداد کار به خیل مقرری بگیران پیوسته‌اند.

اگر مخاطبان این سخنان مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی بیاد داشته باشند که برابر آمارهای رسمی در فاصله پاییز سال ۹۲ تا پاییز ۹۳ نرخ بیکاری دو دهم درصد رشد داشته است و در ادامه به هر کارگر بیکار شده مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری با دیده بار مالی نگاه کنند آنگاه یک برآورد ساده نشان می دهد که مدیران سازمان تامین اجتماعی به عنوان متولی این صندوق تا چه اندازه از شنیدن خبر کاهش پرداختی‌های صندوق بیمه بیکاری خرسند می‌شوند.

هر چه باشد صندوق بیمه بیکاری بخشی از اموال و دارایی‌های است که مدیران دولتی سازمان تامین اجتماعی مطابق قانون به نیابت از سوی بیمه شدگان مسئولیت اداره آن‌ها را برعهده دارند.

از منظر این مدیران در شرایطی که به دلایلی چون افزایش حدودا ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی بدهی معوقه دولت به سازمان تامین اجتماعی، گران شدن هزینه‌ خدمات بیمه‌های درمانی و اجتماعی در وضعیت رکود اقتصادی و ریخت‌و پاش‌هایی که در زمان مدیران دولت پیشین اتفاق افتاده است امروز سازمان تامین اجتماعی از نظر اقتصادی در وضعیت مطلبوبی نیست؛ مشکل کسری بودجه آن همچنان ادامه دارد و بنابراین باید راهی برای کاهش هزینه‌های آن جست.

اما از منظر اجتماعی گفته‌های اخیر مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی را به هیچ عنوان نمی‌توان خبری خوش قلمداد کرد؛ در این سخنان به صراحت آمده است که میزان پرداخت‌های بیمه بیکاری به دلیل سخت‌تر شدن نظارت‌های این سازمان کاهش یافته است.

برای مخاطبانی که حافظه تاریخی خوبی دارند شاید در گذشته این فرصت پیش آمده باشد که بصورت مستقیم یا غیر مستقیم میزان سخت‌گیری و دقت موشکافانه بازرسان سازمان تامین اجتماعی را سنجیده باشند و اینکه در عمل بازرسان و ماموران این سازمان بطرز شگفت‌انگیری علاقه دارند که به سختی با درخواست بیمه‌شدگان موافقت کنند.

مطابق گفته‌هایی که در جریان کنفرانس خبری امروز مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی از زبان وی نقل شده است در میان مقرری بگیران بیمه بیکاری افرادی بوده‌اند که تاکنون به ناحق مستمری می‌گرفته‌اند اما با افزایش نظارت‌های این سازمان اکنون شناسایی و نامشان از فهرست مقرری بگیران خط خورده است.

نمی‌توان منکر شد که در سازمان تامین اجتماعی مانند هر تشکیلات سازمانی دیگر این احتمال همیشه وجود دارد که ممکن است به دلیل خلاءهای قانونی عده‌ای بتوانند به ناحق از مزایایی استفاده کنند و باید استفاده از ابزارهای نظارتی دقیق‌تر از ادامه این وضعیت جلوگیری کرد؛ اما این احتمال نیز همیشه وجود دارد که ممکن است در نتیجه استفاده از ابزارهای دقیق‌تر عده‌ای از بیکاران مشمول دریافت مستمری بیمه بیکاری به ناحق از دریافت مقرری ماهانه محروم شوند.