کارگران ایران از نشست‌های ژنو چه می‌خواهند؟
فعالان کارگری معتقدند مادامی که خواسته‌های بنیادین جامعه کارگری ایران برآورده نشده باقی بماند، نمی‌توان به شرکت در نشست‌های سالانه سازمان جهانی کار دل خوش کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، این روزها یک صدو پنجمین اجلاس سازمان جهانی کار در حال برگزاری است. نمایندگان کارگری، کارفرمایی و دولت‌ها از کشورهای مختلف عضو در سراسر جهان در این نشست سه جانبه جهانی شرکت می‌کنند و براساس موازینی که این سازمان داراست به رایزنی و مذاکره می‌پردازند.
اما وظیفه نمایندگان کارگری حاضر در این نشست چیست؟ دولت ایران که از حُسن اتفاق عضو هیات رئیسه سازمان جهانی کار است، مدتهاست قصد پیوستن به مقاوله‌نامه‌های 98 و 87 این سازمان را دارد. این دو مقاوله‌نامه به آزادی حق اعتراض و ایجاد تشکل‌های مستقل صنفی کارگری و عضویت آزادانه کارگران در آنها برمی‌گردد بنابراین از منظر کارگران ایران یکی از مهمترین وظایف اعضای هیات اعزامی که وظیفه نمایندگی آنها را دارند، پافشاری برای پیوستن ایران به این مقاوله نامه‌های بنیادین است.
در شرایطی که برخلاف مقررات موجود در مناسبات روابط کار، به دلیل شکایت کارفرما، دستگاه قضایی به حیطه اعتراضات صنفی ورود و برای گروهی از کارگران به دلیل انجام فعالیت صنفی احکام جریمه، شلاق و زندان صادر می‌شود، آنهم در زمانی که دستمزد کارگران بسیار پایین‌تر از خط فقر است و قراردادهای موقت، هرگونه احساس امنیت و امید به آینده را از کارگران سلب کرده است؛ در چنین شرایطی قطعا وظیفه کسانی که به قصد نمایندگی از جانب کارگران به ژنو رفته‌اند؛ بسیار دشوارتر می‌شود.
حال در این اوضاع، باید دید تا چه حد فعالان کارگری به این اجلاس و به این نمایندگان کارگری امید دارند و تا چه اندازه بر این اعتقاد هستند که با حضور نمایندگانی از جنس کسانی که امسال و هرساله به ژنو سفر می‌کنند، قرار است گشایشی هرچند کوچک در اوضاع و احوال کارگران ایرانی به وجود بیاید.
آغاجری: نمایندگان کارگری به زدوبندهای اقتصادی اعتراض کنند
«ناصر آغاجری»، فعال کارگری مناطق آزاد در گفتگو با ایلنا در رابطه با اجلاس سازمان جهانی کار می‌گوید: هر سال در این اجلاس، کسانی شرکت می‌کنند که به نوعی به یکی از نهادهای صنفی رسمی مرتبط می‌شوند اما در عمل چون به دلیل مقررات فصل ششم قانون کار آزادی فعالیت‌های صنفی از کارگران دریغ شده است و از طرف دیگر, دولت و کارفرمایان در عملکرد همین تشکل‌های رسمی نیز مداخله می‌کنند، اصالت صنفی این افراد خواسته و نا خواسته مورد تردید قرار می‌گیرد.
وی اضافه می‌کند: آقایان نمایندگان در ابتدا باید زدو بندهای دست‌های پنهان پشت پرده مناسبات اقتصادی جهانی را که برسر کارگران جهان آوار شده؛ افشا کنند و بعد باید اعتراض کنند که چرا امکانات دولت رفاه در اکثر کشورها در حال کاستی گرفتن است؟ اما پس از آن نوبت طرح مهمترین مساله یعنی دفاع از حقوق کارگران ایران است.
آغاجری که در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کار می‌کند، معتقد است: یکی از مهمترین مطالبات فعلی کارگران ایران رفع اجحافی است که در حق کارگران پروژه‌های نفت و گاز و پتروشیمی صورت می‌گیرد و این مساله‌ای است که باید از طریق نهادهای بین المللی کارگری پیگیری شود.
وی می‌گوید: قراردادهای موقت و حضور شرکتهای پیمانکاری متعدد، روزگار کارگران مناطق آزاد را سیاه کرده است و از آن جالب‌تر اینکه این کارگران حق هیچ گونه اعتراضی هم ندارند.
او در ادامه به ماده 51 قانون اشتغال در مناطق آزاد مبنی بر لزوم اجرایی شدن کلیه مقاوله‌نامه‌های سازمان جهانی کار اشاره می‌کند و می‌گوید: علیرغم خارج شدن اشتغال در مناطق آزاد از شمول قانون کار همین یک بند مترقی در قانون خاص اشتغال در این مناطق قرار داده شده که آن هم به هیچ وجه اجرایی نمی‌شود. فضا تا اندازه‌ای بسته است که حتی فعالان کارگری در فازهای مختلف نفتی و گازی جنوب نمی‌توانند با هم نشست داشته باشند و درباره مشکلات مشترک گفتگو کنند.
حسنی نژاد: نمایندگان ژنو از حق تشکل یابی دفاع کنند
نظر «بهرام حسنی نژاد»، فعال کارگری مستقل هم تقریبا مشابه است؛ او می‌گوید: معتقدم آقایانی که در اجلاس ژنو شرکت کرده‌اند و خود را برگزیدگان بدنه کارگری ملتهب و بحران زده می‌دانند، باید به اولین وظیفه نمایندگی خود، یعنی توضیح وضعیت کارگران ایران عمل کنند.
وی می‌گوید: آقایان سفر کرده به ژنو به عنوان نماینده کارگران در وهله اول موظف به انعکاس شرایط هستند و باید از ابزارهایی که در اختیار دارند برای مجاب کردن دولت و کارفرمایان ایرانی در به رسمیت شناختن حقوق اولیه و بنیادین نیروی کار استفاده کنند.
حسنی نژاد که روزگاری نه چندان دور در انجمن صنفی معدن چادرملو فعالیت داشته و به دلیل همین فعالیت‌ها، رنج محاکمه و اخراج را در سال 92 چشیده است، می‌گوید: ما در چادرملو از حدود قانونی پارا فراتر نگذاشته بودیم که با احکام ناعادلانه مواجه شدیم. ولی متاسفانه این روزها هم این در قدیمی هنوز بر همان پاشنه می‌چرخد، کارگران آق دره شلاق می‌خورند و کارگران معترض بافق حکم شلاق تعلیقی می‌گیرند. حاضران در نشست سازمان جهانی کار باید از این رنج‌های رفته بر کارگران دفاع کنند.
او، نبودن تشکل‌های مستقل را یکی از مهمترین مشکلات کارگران ایران می‌داند و می‌گوید: حق تشکل‌یابی به رسمیت شناخته نمی‌شود و این دقیقا حاصل چوب‌هایی است که تعمدا لای چرخ گذاشته می‌شود. این نمایندگان باید از ابزارهایی که در اختیار دارند و در اختیار امثال من و دیگر کنشگران صنفی کارگری نیست؛ استفاده کنند تا بلکه ایران به بنیادی‌ترین مقاوله‌نامه‌های جهانی یعنی همان دو مقاوله‌نامه 98 و 87 بپیوندد.
خواسته‌های صنفی قدیمی هنوز برآورده نشده باقیمانده‌اند
خواسته‌های فوق را می‌توان برشی کوچک از حجم انبوه مطالبات صنفی کارگرانی دانست که در حال حاضر نمایندگان آنها برای شرکت در یکصد و پنجمین کنفرانس سازمان جهانی کار به سوئیس رفته‌اند.
شرکت در اجلاس سالانه سازمان جهانی پدیده‌ای تازه نیست؛ دست کم نشست امسال یکصدو پنجمین گردهمایی نمایندگان کارگری، کارفرمایی و دولتی کشورهای گوشه و کنار جهان است و از آنجا که هموراه از ایران به عنوان یکی از نخستین اعضای سازمان جهانی کار یاد شده، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که هیات کارگران ایرانی تاکنون حضوری پرسابقه در اجلاس‌های مختلف این سازمان داشته است.
با وجود این پیشینه، کارگران ایرانی سالهاست در فضایی به سر می‌برند که نه حق تشکل‌یابی و اعتراض صنفی به رسمیت شناخته شده، نه مقاوله‌نامه‌های مربوط به تعیین عادلانه دستمزد در آن اجرایی شده و نه تاکید بر "کار شایسته" در فضای فاقد امنیت شغلی ایران محلی از اعراب دارد.