وضعیت آبخوان دشت کاشان بحرانی است

ایلنا: عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بحرانی دانستن وضعیت آبخوان دشت کاشان تأکید کرد: آبخوان‌ها یک حجم معین از آب در دل خود ذخیره کرده‌اند و اگر وضعیت با همین روند ادامه یابد و سالانه سطح منابع افت کند در چند سال آینده آبخوان به انتها خواهد رسید و مردم منطقه با مشکلات جدی مواجه خواهند شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری ایلنا در کاشان مجید لیاقت عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگاران با اعلام این مطلب گفت: راندمان آبیاری‌های تحت فشار در ایران ۳۰ درصد است که این عدد برای کشورهای توسعه یافته بیش از ۶۰ درصد است.

مجید لیاقت، طراحی ضعیف سیستم‌های آبیاری تحت فشار، اجرا و بهره برداری نامناسب را به عنوان مهم‌ترین دلایل این کاهش راندمان ذکر کرد و افزود: متولیان امر از آموزش‌های لازم به بهره برداران این بخش غفلت کرده و به کشاورزان نیاموختند که از سیستم‌های نوین چگونه بهره برداری نمایند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: معمولآ بعد از اجرای هر پروژه یک تا دو سال پایش، داده برداری و کنترل انجام می شود که متأسفانه این کار صورت نگرفته و پروژه‌ها به حال خود‌‌ رها شده‌اند. به همین علت برخی پروژه‌های این بخش ناموفق و بقیه با بهره وری پایین در حال فعالیت هستند. البته معدود پروژه‌های موفق نیز وجود دارد.

لیاقت گفت: اداره «سازمان‌های تحت فشار» جهاد کشاورزی مسئولیت مطالعه و بررسی این سیستم‌ها را به عهده دارد ولی تا کنون نتایج تحقیقات این اداره منتشر نشده است.

وی یکی از دلایل استفاده از آبیاری‌های تحت فشار را علاوه به افزایش بهره وری، کاهش مصرف آب از منابع ذکر کرد و گفت: با وجودی که تا کنون مبالغ فراوانی برای اصلاح روش‌های آبیاری هزینه شده ولی متأسفانه تغییر در کاهش برداشت آب از منابع صورت نگرفته است.

این استاد دانشگاه، در تشریح دلایل این امر گفت: اگر فرد کشاورزی؛ ۵ هکتار زمین آبی و ۵ هکتار دیم کار داشته، با اصلاح روش‌های آبیاری ده هکتار از زمین‌های این کشاورز تحت آبیاری تحت فشار قرار گرفته و از اینرو کاهشی در مصرف آب روی نداده است.

لیاقت توسعه بخش کشاورزی با اصلاح روش آبیاری را از دیگر دلایل مشکلات این بخش ذکر کرد و تصریح کرد: متولیان امر و کشاورزان به کاهش مصرف آب از منابع توجه نکرده و هرجا اصلاح روش‌های آبیاری دیده می‌شود در کنار آن توسعه سطح زیر کشت به چشم می‌خورد و این نشان از ضعف و خلأ قوانین قوی و شفاف در این بخش دارد.

این استاد دانشگاه به اهمیت و توجه همه جانبه به قوانین بخش منابع طبیعی در دیگر کشورهای اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال در کشورهای توسعه یافته قانونی تصویب می‌شود تا جلوی فعالیت کشاورزانی که زهاب تولیداشان شور است گرفته شود و کشاورز ناچار می‌شود با مراجعه به مراکز علمی و دانشگاهی راهی برای آن پیدا کرده و شرایط را تغییر دهد ولی وضعیت در ایران به گونهٔ دیگری است.

وی ارتباط دانشگاه با صنعت به خصوص با بخش کشاورزی را ضعیف ارزیابی کرد و اذعان داشت: نه کشاورز به دانشگاه اعتماد دارد و نه دانشگاهیان از تجربیات کشاورز استفاده می‌کنند. یعنی ما طرح‌هایی را برای کشاورزان انجام می‌دهیم بدون اینکه از آنان بپرسیم چه می‌خواهند.

لیاقت راههای برون رفت از فاجعه پیش روی آبخوان کاشان را برشمرد و افزود: کاهش برداشت از منابع زیرزمینی و تغذیه مصنوعی آبخوان می‌بایست مورد توجه جدی متولیان امر قرار گیرد.

وی افزود: یکی از کارهای که در دیگر کشور‌ها برای رفع این مشکل انجام می‌شود تغذیه منابع زیرزمینی با استفاده از پساب فاضلاب شهری است.

این استاد آبیاری زهکشی دانشگاه تهران اصلاح رویکرد‌ها را در بخش آب و کشاورزی با اهمیت دانست و یادآور شد: کشت گیاهان متناسب با آب شور و خاک شور می‌بایست مورد توجه سیاستگزاران و متولیان بخش کشاورزی منطقه کاشان قرار گیرد.

وی افزود: توجه به کشت گیاهانی که دوره رشد کوتاهی داشته و نیازهای آبی کمی دارند یکی دیگر از عامل‌های اصلاح الگوی کشت منطقه است که در ‌‌نهایت باعثکاهش قابل توجه در مصرف آب خواهد شد.