بیروت در چنبره بحران معیشت/ تایید میقاتی و حذف سعد الحریری از سیاست/ دست برتر انصارالله علیه ریاض/ یمن و داستان محاصره

«احمد دستمالچیان» سفیر پیشین ایران در لبنان در تشریح مهمترین وقایع لبنان و یمن در سال ۱۴۰۰ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در مورد لبنان باید بگویم که این کشور سال گذشته را به سختی گذراند. پس از آنکه جنگ‌های نیابتی که توسط مثلث عبری، عربی و غربی در سوریه و عراق به راه افتاد بود، به بن‌بست رسید و علناً این سناریو با مشکل مواجه شد، شاهد آن بودیم که یک‌باره لبنان در عرصه داخلی با مشکلات مختلفی روبه‌رو شد. این مشکلات در سال اخیر عموماً بر مسائل اقتصادی و معیشتی استوار بود که یکی از آنها و مهمترینش افزایش قیمت دلار بود اما ریشه این تحولات به  نوعی اقدام‌های متعدد علیه بیروت بود. طی ۱۲ ماه گذشته ما شاهد آن بودیم که قیمت سوخت به دلیل مشکلاتی که در بانک مرکزی و همچنین نظام اقتصادی لبنان رخ داد، افزایش پیدا کرد و همین مساله موجب ایجاد یک به هم‌ریختگی در داخل این کشور شد ولی این تازه اول کار بود.

وی ادامه داد: بحران سوخت در لبنان به نوعی موتور محرک اعتراض‌ها در این کشور بود و بر این اساس یک‌باره دیدیم که این مسأله به سایر بخش‌های جامعه لبنان تسری پیدا کرد که بخشی از این سناریو توسط ایالات متحده آمریکا خصوصاً سفیر این کشور در بیروت پایه‌گذاری و پیاده‌سازی شد. واقعیت غیرقابل انکار این است که در سال گذشته ما صرفاً با بحران اقتصادی در لبنان روبه‌رو نبودیم، بلکه در عمل ما مشاهده کردیم که یک بن‌بست سیاسی در این کشور به وجود آمد و تا به امروز هم این بحران حل نشده است؛ بلکه از شکلی به شکل دیگر تبدیل شده است. اینکه سعد الحریری، به عنوان نخست‌وزیر مکلف هم نتوانست کاری از پیش ببرد و کابینه را تشکیل دهد، صرفاً یک بخشی از مشکلات بیروت است اما مشکل اصلی این بود که حتی نفر بعدی هم که به روی کار آمد نتوانست کار چندان موثری انجام دهد.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: درست است که نجیب میقاتی وارد فرایند تشکیل دولت در لبنان شد و رایزنی او باعث تشکیل دولت لبنان شد، اما توجه داشته باشید که آمریکایی‌ها به صورت علنی اکثر مقام‌ها و همچنین فرایند مالی و اقتصادی لبنان را در فهرست تحریم قرار دادند و دلیل‌شان هم این بود که این کشور باید هر چه زودتر دولت تشکیل دهد. به هر ترتیب ما شاهد آن بودیم که میقاتی به هر ترتیب به دنبال آن بود تا بتواند اوضاع را رو به راه کند ولی موانعی که بر سر راه وی گذاشته شد، موجب انحراف او از مسیر اصلی‌اش شد. بحث بحران آب در لبنان هم یکی دیگر از مشکلات این کشور در سال گذشته بود که نشان می‌دهد چیزی نزدیک به پنج میلیون نفر در خطر کمبود آب آشامیدنی قرار خواهند گرفت و این در حالی است که نه تنها غرب و آمریکا مردم لبنان را حمایت نکردند، بلکه شاهد تشدید تحریم‌ها و پیاده‌سازی انواع و اقسام سناریوها برای به هم زدن امنیت این کشور بودیم.

وی افزود: موضوع دیگر بحث نزاع بر سر اظهارات جرج قرداحی، وزیر اطلاع‌رسانی دولت لبنان بود که باعث شد روابط عربستان با لبنان تیره و تار شود. او سیاست‌های سعودی در یمن را مورد انتقاد قرار داد و در نهایت کار به جایی کشید که وی را مجبور به کناره‌گیری کردند. در گذشته، دولت‌های مستقر در حاشیه خلیج فارس به صورت انفرادی علیه لبنان طرح سناریو می‌کردند اما حالا که نمی‌توانند چنین کاری را انجام بدهند و توانشان در این مورد کاهش پیدا کرده، به صورت دسته‌جمعی اقدام به هدف قرار دادن لبنان در عرصه سیاسی و اقتصادی کردند. اینکه می‌بینیم اخیراً کویت به طرفیت از کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس وارد میدان شد به نوعی نشان‌دهنده آن است که اعراب منطقه می‌خواهند به لبنان بفهمانند که همچنان علیه لبنان با یکدیگر اتحاد دارند. از سوی دیگر تعلیق فعالیت سیاسی سعد الحریری در سال اخیر را هم شاهد بودیم که تمامی اینها نمونه آشکار اعمال نفوذ بیش از حد حاشیه خلیج فارس علیه بیروت است. تمام این مسائل در حالی رخ  می‌دهد که لبنان قرار است به زودی شاهد برگزاری انتخابات سراسری باشد.

یمن

دستمالچیان با اشاره به مهمترین تحولات یمن در سال گذشته اضافه کرد: در یمن اوضاع و احوال تا حد زیادی نسبت به سال‌های قبل متفاوت بود و این تفاوت هم در حوزه میدانی و هم در حوزه سیاسی حس می‌شد. در این کشور شاهد ابتکار عمل‌های متفاوتی بودیم؛ به گونه‌ای که هجمه‌های زیادی از سوی انصارالله یمن به عربستان سعودی و مواضعش در این کشور وارد شد و چندین مقر کلیدی سعودی‌ها مورد حمله قرار گرفت که توانست ریاض را وارد یک شوک و بحرانی آنی کند. به عنون مثال شاهد آن بودیم که بارها فرودگاه ابهاء و پایگاه نظامی ملک خالد عربستان در اطراف ریاض مورد هدف قرار گرفت. همین مساله موجب شد تا کنترل این بحران از توان سعودی‌ها هم خارج شود و در مقابل، ریاض سعی کرد تا با انجام برخی از عملیات‌های پراکنده برای خود آبرو بخرد. اقدام‌های انصارالله صرفاً از طریق حملات هوایی صورت نگرفت، بلکه حملات زمینی هم مکمل آن شد که یکی از مهمترین آثارش، آزادسازی شهر مأرب بود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در سال گذشته نماینده سازمان ملل در پرونده یمن و همچنین برخی از مقام‌های آمریکا، با مقام‌های یمنی در عمان دیدار کردند و در جایی دیگر سعودی‌ها وارد این پرونده شدند که تمام این جنب و جوش‌های سیاسی به پیش‌روی انصارالله در استان مأرب مربوط می‌شود. علاوه بر آمریکایی‌ها، سعودی‌ها هم بارها اعلام کرده‌اند که انصارالله نباید در مأرب پیش‌روی انجام دهند و واشنگتن هم با انواع و اقسام سناریوها به دنبال آن است تا مانع این پیش‌روی شود؛ چراکه این استان منبع عظیم انرژی است اما به هر ترتیب انصارالله در این پرونده توانست دست برتر را برای خود حفظ کند. نکته مهمی که در مورد یمن باید زیر ذره‌بین تحلیل قرار بگیرد این است که همین حالا عربستان سعودی آماج حملات جدید انصارالله قرار گرفته است که به نوعی نشان می‌دهد روند درگیری و تقابل آنها با ریاض همانند سابق ادامه دارد. اینکه می‌بینیم در همین ایام نوروز انصارالله چندین و چند بار مواضع عربستان و شرکت نفتی آرامکو را هدف قرار داد، نشان دهنده آن است که یمنی‌ها به دنبال شکستن محاصره خود هستند. آنها به هر ترتیب که شده می‌خواهند عربستان را برای پایان دادن به جنگ تحت فشار قرار دهند و این در حالیست که سعودی‌ها میزبان مذاکرات ریاض با حضور نمایندگان سازمان ملل و آمریکا در امور یمن هستند ولی انصارالله در آن غایب است.