استاد دانشگاه آنکارا در گفت‌وگو با ایلنا:
طرفداران اردوغان از جنگ داخلی سخن می‌گویند/ دوقطبی کردن سیاست و فرقه‌گرایی برای حفظ قدرت خطرناک است/ پوتین، ترامپ و اردوغان مثل هم هستند
سیاستهای اقتصادی رئیسجمهوری ترکیه کاملا بی‌معناست. او گفته که بهره پولی باید کمتر شود. تمام اقتصاددانان ترکیه و جهان با این حرف مخالفند. حال به نظر شما باید حرف کدام طرف را باور کرد؟ انتظارات مردم ترکیه از اقتصاد این کشور روز به روز کمتر می‌شود. اصلا اقتصاد یعنی انتظار، یعنی امنیت.
پروفسور باسکین اوران، متولد ۱۹۴۵، دانش‌آموخته علوم سیاسی از دانشگاه آنکارا است. در سال ۱۹۶۸ در همین دانشگاه استادیار شد و در نوامبر ۱۹۸۲ دولت نظامی وقت او را از این سمت خلع کرد. در سال ۱۹۹۰ به حکم دادگاه دوباره در سمتش ابقا شد و در ۱۹۹۷ پروفسور روابط بین‌الملل در این دانشگاه شد. وی که در حوزه سیاست خارجی ترکیه تخصص دارد، چندین اثر نیز در این زمینه به رشته تحریر درآورده است؛ از جمله مجموعه دو جلدی «سیاست خارجی ترکیه» که با ویراستاری او منتشر شده و اخیرا نیز در ایران مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی آن را ترجمه و چاپ کرده است.
باسکین اوران با اشاره به انتخابات زودهنگام ترکیه در ماه ژوئن به ایلنا گفت: دلیل برگزاری زودهنگام انتخابات این است که «رجب طیب اردوغان»، رئیسجمهوری ترکیه، به این نتیجه رسید که فردا بسیار از امروز بدتر خواهد بود، چه برای او و چه برای حزبش. این امر دو دلیل دارد: اقتصاد و سیاست. انگیزه اقتصادی نقش مهمی در این میان بازی می‌کند، چراکه ترکیه در حال ورشکستگی است. دوم آن‌که اردوغان در رابطه با معضلات اقتصادی، فشار غیرقابل‌باوری را بر رقبایش وارد می‌کند. دولت اردوغان پنج هزار استاد دانشگاه را اخراج کرد و این افراد اجازه ندارند هیچگونه شغلی داشته باشند، آن هم به دلایل سیاسی؛ به این دلیل که اردوغان فشار بی‌سابقه‌ای را بر کسانی وارد می‌کند که می‌خواهند این اساتید را استخدام کنند.
از طرف دیگر، ده‌ها تن از اعضای حزب دموکراتیک خلق‌ها (اچ‌دی‌پی) زندانی هستند، بنابراین این حزب نتوانست آن‌ها را برای این انتخابات زودهنگام نامزد کند. خلاصه، اردوغان باور دارد که فردا برای او و حزبش اوضاع از این هم بدتر خواهد شد و بنابراین تلاش دارد هرچه زودتر انتخابات را برگزار کند و البته درست هم فکر می‌کند.
او با اشاره به تاثیر خروجی انتخابات ترکیه بر وضعیت میدانی عملیات این کشور در سوریه گفت: گمان نمی‌کنم این دو مسئله ارتباط چندانی با هم داشته باشند. البته عملیات ترکیه در سوریه لفظ مناسبی نیست و بهتر است بگوییم «اشغال سوریه از سوی ترکیه». آنکارا با عملیات نظامی‌اش در سوریه تمام موقعیت‌ها را از میان برده است. ایران، آمریکا، اتحادیه اروپا و حتی خود دولت سوریه عملیات آنکارا را محکوم کرده‌اند. بنابراین، در نتیجه، هفته‌ها می‌گذرد و اردوغان دیگر راجع به سوریه حرفی نمی‌زند. دلیلش هم این است که این عملیات یک فاجعه تمام‌عیار بود، به‌ویژه از منظر دیپلماتیک.
از سوی دیگر، سخنگویان اردوغان، یعنی «خلوصی آکار»، رئیس ستاد کل ارتش، در مصاحبه با روزنامه آکیت گفت که چنانچه رهبران‌مان از ما بخواهند که در منطقه از کشورمان دفاع کنیم، ما ذره‌ای تردید نخواهیم کرد. حال این حرف به چه معناست؟ معنای این حرف این است که اگر نیاز به انتخابات زودهنگام باشد ما برای دفاع از حزب حاکم تمام مخالفان را سرکوب خواهیم کرد. از طرف دیگر، یک تحلیل‌گر سیاسی و استاد دانشگاه به تلویزیون آکیت گفت که اگر نیاز باشد به جنگل بلگراد در استانبول خواهیم رفت و از مصالح آن برای ساختن اسلحه استفاده خواهیم کرد. او گفت که ما از نرده‌های این جنگل هم برای تولید سلاح استفاده خواهیم کرد. معنای این حرف چیست؟ معنایش جنگ ابدی است. بنابراین، اردوغان دیگر درباره جنگ در سوریه حرفی نمی‌زند و طرفدارانش از جنگ داخلی سخن به میان می‌آورند.
این نویسنده و تحلیل‌گر سیاسی با اشاره به وضعیت کردها به ویژه طرفداران «صلاح‌الدین دمیرتاش»، رهبر حزب دموکراتیک خلق‌ها، در انتخابات پیش رو گفت: شکی نیست که طرفداران دمیرتاش به حزب دموکراتیک خلق‌ها رای خواهند داد. اقدام اردوغان در رابطه با زندانی کردن دمیرتاش بسیار احمقانه است. چنین موقعیتی واکنش گسترده کردها را به دنبال خواهد داشت. بگذارید بی‌پرده صحبت کنیم؛ اردوغان پس از ۸۰ سال سرکوب مسلمانان در ترکیه روی کار آمد. حالا خود او سرکوب گسترده‌تری را بر رقبایش اعمال می‌کند و حساب این را نمی‌کند که خودش پس از اختناقی مشابه توانست قدرت را به دست گیرد. نتیجه این سرکوب‌ها این خواهد بود که بسیاری از کردها یا به حزب جمهوری‌خواه خلق رای خواهند داد یا به حزب دموکراتیک خلق‌ها.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این قضیه به درگیری نظامی میان کردها و دولت ترکیه ختم خواهد شد به ایلنا گفت: ترکیه در سوریه پیروز نخواهد شد. سوریه سرزمین اعراب است و کردها (در شمال این کشور). اردوغان تنها به این دلیل به سوریه حمله کرد که بتواند رای مردم را جلب کند، همین.
باسکین اوران با اشاره به نتیجه این انتخابات بر روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا گفت: نتیجه این انتخابات تاثیر بسیار بدی بر عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا خواهد داشت. برخلاف نظر بسیاری از روشنفکران این کشور، اتحادیه اروپا نسبت به اردوغان عادلانه رفتار نمی‌کند. چرا؟ چون اردوغان در برابر اروپا کارت بسیار مهمی دارد و این کارت چیزی نیست جز مسئله پناهجویان. به همین خاطر است که دولت‌های اروپایی با ملایمت با اردوغان رفتار می‌کنند. در چنین شرایطی ترکیه باید پیوستن به اتحادیه اروپا را فراموش کند.
این نویسنده و استاد روابط خارجی ترکیه با اشاره به سقوط ارزش لیر ترکیه در روزهای گذشته گفت: تنها دلیل این رکود موضع سراسر غیرمنطقی اردوغان است. سیاستهای اقتصادی رئیسجمهوری ترکیه کاملا بی‌معناست. او گفته که بهره پولی باید کمتر شود. تمام اقتصاددانان ترکیه و جهان با این حرف مخالف هستند. حال به نظر شما باید حرف کدام طرف را باور کرد؟ انتظارات مردم ترکیه از اقتصاد این کشور روز به روز کمتر می‌شود. اصلا اقتصاد یعنی انتظار، یعنی امنیت. مردم می‌خواهند بتوانند در اقتصاد قدم‌های بعدی‌شان را پیش‌بینی کنند. و در نظام تک‌حزبی اردوغان چنین چیزی ممکن نیست. مواقع اندکی هستند که یک نفر در حکومت بتواند چنین تاثیر منفی و مخربی بر زندگی مردم داشته باشد و وضعیت فعلی ترکیه یکی از این موارد است.
تنها یک راه برون‌رفت از این بحران اقتصادی وجود دارد و آن شکست اردوغان در انتخابات است. اردوغان گفته که اگر شکست بخورد فلان و بهمان برنامه را پی خواهد گرفت. اما ما نمی‌دانیم این برنامه‌ها چه هستند. با این حال، زمانی که رئیس ستاد ارتش او از برنامه‌های دولت حرف می‌زند تن آدم به لرزه می‌افتد.
وی با اشاره به این‌که اگر اردوغان شکست بخورد، تاثیر آن بر سیاست خارجی ترکیه بسیار مثبت خواهد بود گفت: البته باید بگویم که من خودم در سال ۲۰۱۱ از اردوغان حمایت کردم، اما از آن زمان به بعد به‌شدت با او مخالفت کرده‌ام. با این وجود، چنانچه اردوغان در انتخابات شکست بخورد، نتیجه آن برای ترکیه و سیاستهای این کشور، به‌ویژه در حوزه سیاست منطقه‌ای، بسیار مثبت خواهد بود. اردوغان سیاست این کشور را دوقطبی کرده تا بتواند در قدرت بماند. و دوقطبی بودن سیاست و فرقه‌گرایی برای یک کشور بسیار خطرناک است.
از طرف دیگر، ایران و ترکیه یا به‌عبارت دیگر امپراتوری فارس و امپراتوری عثمانی یگانه دولت‌های مهم و تاثیرگذار در این بخش از جهان هستند. باید خاطرنشان کنم که این دو کشور از ۱۶۳۹ تا به حال با یکدیگر جنگ نداشته‌اند.باورتان می‌شود؟ این دو کشور مدت‌هاست که تغییرات مرزی نداشته‌اند، مگر در سال ۱۹۳۲. بنابراین سیاست خارجی فعلی ترکیه بر پایه دشمنی با تمام کشورهای منطقه، مگر روسیه، استوار است. سیاست خارجی «ولادیمیر پوتین»، رئیسجمهوری روسیه، نیز مشابه سیاستهای اردوغان است. سه رهبر در جهان هستند که مثل سیبی از وسط نصف شده‌اند؛ پوتین، «دونالد ترامپ»، رئیسجمهوری آمریکا و اردوغان.
گفت‌وگو: کامران برادران
