جهانبخش سنجابی در تبین دستیابی به اهداف چشم انداز ۱۴۰۴؛
مشکل عدم توانایی در پیش‌بینی پدیده‌های احتمالی است
۱۲ سال تا پایان اجرای سند چشم انداز باقی مانده است بنابراین باید ببینیم چه سناریویی را جایگزین کنیم تا حداکثر موفقیت و حداقل شکست را رقم بزند.
ایلنا: قائم مقام معاون گنجینه اطلاعات و امور بین‌الملل دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ عدم توانایی در پیش‌بینی پدیده‌های احتمالی را از مهمترین مشکلات عنوان کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، «جهانبخش سنجابی» در هفتمین نشست تخصصی رسانه و چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ که صبح امروز(۲۹ آبان) در منطقه آزاد چابهار برگزار شد، گفت: چشم‌انداز عبارت از تصویر مطلوب و آرمان قابل دستیابی جامعه در یک افق زمانی معین بلندمدت که متناسب با مبانی ارزش و آرمان‌های نظام و مردم تعیین می‌شود.
وی همچنین به کارکردهای چشم‌انداز اشاره کرد و افزود: چشم‌انداز علاوه بر اینکه برانگیزاننده و هدایت‌گر، و جهت دهنده اداره جامعه و همچنین الهامبخش وحدت‌آفرینی و قابل فهم برای همه اقشار است باید از ویژگی‌های آینده‌نگری و واقع‌گرایی برخوردار بوده و نسبت به ارزش‌گرایی و جامع‌نگری وضع موجود چالش اساسی داشته باشد تا عزم ملی را جهت تحقق آن فراهم آورد.
سنجابی؛ شناخت محیط را از الزامات چشم‌انداز عنوان کرد و افزود: شناخت و بررسی محیط ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی از الزاماتی است که باید در چشم‌انداز صورت بگیرد.
قائم مقام معاون گنجینه اطلاعات و امور بین‌الملل دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به نقش متفاوت رسانه در تحقق چشم‌انداز گفت: رسانه و تحقق چشم‌انداز دارای نقش‌های نورافکن، فرهنگ‌سازی، پویایی اجتماعی، عامل تغییر، تعاملی و کنترلی است.
سنجابی همچنین به اهم محورهای مباحثدر کارگاه آموزشی هفتمین نشست تخصصی رسانه و چشم‌انداز اشاره کرد و افزود: چیستی و چرایی سند چشم‌انداز، چگونگی تبدیل تحقق سند چشم‌انداز به مطالبه ملی و مردمی، موانع تبیین رسانه‌ای تحقق چشم‌انداز، رسانه و توسعه، نقش رسانه در تحقق چشم‌انداز، الزامات رسانه‌ای تحقق چشم‌انداز، عرق ملی و چشم‌انداز و ملموس‌سازی اهداف و نتایج چشم‌انداز برای آحاد جامعه از جمله مهمترین محورهای مباحثدر این کارگاه آموزشی است.
وی در ادامه به ارائه تعریفی از آینده‌پژوهی پرداخت و افزود: آینده پژوهی عبارت است از مطالعه و تحقیق درباره آینده‌های مختلف که اغلب در افق زمانی میان‌مدت یا بلندمدت واقع می‌شود.
قائم مقام معاون گنجینه اطلاعات و امور بین‌الملل دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام به مفروضات آینده‌پژوهی اشاره کرد و افزود: زمان، ترجیحات، جبر یا اختیار و عدم قطعیت از مفروضات آینده‌پژوهی است.
وی همچنین رویکردهای اصلی آینده‌پژوهشی را اکتشافی(پیش‌نگری) و هنجاری(آینده‌نگاری) برشمرد و افزود: در رویکرد اکتشافی هدف تطابق با آینده به بهترین نحو ممکن است و در رویکرد هنجاری هدف این است که از اکنون به آینده برسیم.
سنجابی چشم‌انداز را نقطه مشترک آینده مطلوب، محتمل و باورنکردنی دانست و افزود: حداکثر آینده باورنکردنی باید در چشم‌انداز باشد و به عبارتی چشم‌انداز افق آینده باور کردنی است.
وی با اشاره به اینکه آینده از درهم کنش ۴ مؤلفه پدید می‌آید افزود: رویدادها، روند، تصاویر و اقدامات از مؤلفه‌های شکل‌دهنده به آینده هستند.
وی روند را تغییرات منظم در داده‌ها یا پدیده‌ها در خلل زمان عنوان کرد و افزود: تصاویر نیز آن چیزی است که از آینده و برای آینده تصور می‌کنیم و همچنین تصاویری که از آینده برای خودمان به تصویر می‌کشیم.
سنجابی با بیان اینکه رویداد پدیده‌هایی هستند که در یک لحظه از زمان باعثبرهم زدن روندها می‌شود افزود: اقدامات به صورت عملی انجام می‌پذیرد.
قائم مقام معاون گنجینه اطلاعات و امور بین‌الملل دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطر نشان کرد: اگر این ۴ عنصر درست شناخته شود آینده را درست شناخته‌ایم.
سنجابی همچنین در ادامه به نیروهای پیشران اشاره کرد و افزود: این نیروها مجموعه و خوشه‌ای سازگار از یک یا چند مؤلفه سازنده آینده هستند که آینده را احتمالاً می‌سازند.
وی با اشاره به اینکه تنها یک روند یا پیشران تعیین‌کننده آینده جهانی نیست افزود: هر پیشرانی دارای تأثیرات متفاوتی در کشورها و مناطق مختلف است.
قائم مقام معاون گنجینه اطلاعات و امور بین‌الملل دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام رشد جمعیت، فرنگ و هویت، رسانه‌ها و اثرات اجتماعی آنها را از جمله پیشران‌های اجتماعی عنوان کرد.
وی با تأکید بر اینکه مشکل ما عدم توانایی در پیش‌بینی پدیده‌های احتمالی است افزود: پدیده‌ها نظم را به راحتی به هم می‌زند و چالش‌هایی را بوجود می‌آورند. به همین علت خیلی از روندها شکسته و شکل‌های دیگری باید جایگزین شود.
سنجابی در خاتمه به سند چشم‌انداز ایران اشاره کرد و افزود: اگرچه در اجرایی شدن سند چشم‌انداز چالش‌هایی بوجود آمد اما مهم این است که ببینیم آیا برای این چالش فکر کرده‌ایم و سناریویی برای آن جایگزین شده است؟
وی خاطرنشان کرد: ۱۲ سال تا پایان اجرای سند چشم انداز باقی مانده است بنابراین باید ببینیم چه سناریویی را جایگزین کنیم تا حداکثر موفقیت و حداقل شکست را رقم بزند.
